RÓDŁA FINANSOWANIA PROCESÓW ROZWOJOWYCH GMIN

25. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROCESÓW ROZWOJOWYCH GMIN

Załącznik 4
25.1. Tło i uwarunkowania
Transformacja ustrojowa oraz dalsze zmiany w zakresie finansowego usytuowania podstawowych jednostek administracyjnych narzucają nowe systemy zasilania procesów rozwojowych w gminach.

Stając się rzeczywistym gospodarzem, każda gmina samodzielnie kształtuje swój wizerunek gospodarczy. Widoczny jest on zwłaszcza przez pryzmat intensywności i różnorodności inwestycji strategicznych, istotnych dla realizacji rozwojowych celów na obszarze gminy.

Szanse rozwojowe gminy zwiększa przede wszystkim rozwój infrastruktury technicznej i społecznej, ochrona środowiska naturalnego, zwalczanie bezrobocia oraz umiejętne wykorzystanie walorów i uwarunkowań lokalnych. Każdą gminę cechuje odrębna specyfika, w tym lokalizacja i walory przyrodnicze, charakter gospodarczy, ludność i czynniki migracyjne oraz inicjatywy lokalne. Od działań Zarządów gmin zależy wykorzystanie warunków i inwencji środowiskowych oraz ich wspieranie w zakresie instytucjonalnym i rozwojowym.

Zadania gminy odnoszą się najczęściej do utrwalania i poprawy warunków funkcjonowania dotychczasowych kierunków i form działalności. Gminy powinny zatem inicjować powstawanie nowych kierunków gospodarczych, wynikających z potrzeb ogólnych i tendencji rozwojowych. Należy je jednak zidentyfikować oraz sformułować cele i zadania gmin, a przede wszystkim określić zakres i poziom inwestycji wspierających rozwój i funkcjonowanie nowych przedsięwzięć.

Zarządy Gmin powinny zatem dążyć do sporządzenia planów strategicznego rozwoju, uwzględniających potrzeby i uwarunkowania lokalne. Umożliwiają formułowanie zadań priorytetowych oraz pozyskiwanie dodatkowych środków finansowych, stosownie do zakresu zadań i źródeł finansowania. W ogólnym ujęciu zadania gmin realizowane są w zasadzie z dochodów własnych i subwencji należnych z tytułu prawa oraz ze środków pozyskiwanych z innych źródeł finansowania, których pozyskanie zależy od inwencji i operatywności zarządów gmin.

Celem opracowania jest wskazanie źródeł oraz warunków pozyskiwania dodatkowych środków finansowych na realizację szeroko rozumianych inwestycji prorozwojowych na obszarze gminy.
25.2.   Bariery i czynniki rozwojowe
Tempo przemian społeczno – gospodarczych w procesie rozwoju inwestycyjnego zależy głównie od źródeł i skali dochodów ogółem generowanych przez gminy.

Dla finansowania potrzeb rozwojowych, zwłaszcza w określonych dziedzinach społecznych i gospodarczych konieczne jest pozyskiwanie dodatkowych środków z dostępnych źródeł finansowania. W interesie gminy i jej szans rozwojowych leży bowiem skorzystanie z wszelkich możliwych źródeł finansowania żywotnych zadań, zwłaszcza w zakresie infrastruktury technicznej i społecznej, ochrony środowiska naturalnego oraz zwalczania bezrobocia.

W gospodarce finansowej gmin rozróżnia się dwa zasadnicze czynniki, charakteryzujące możliwości rozwojowe:

dochody własne gmin, świadczące o zapobiegliwości zarządów oraz aktywności gospodarczej mieszkańców i ich stanu posiadania (poziom podatków i opłat lokalnych);

wydatki inwestycyjne, świadczące o dążności gmin do powiększenia swego stanu posiadania, przyczyniające się do poprawy warunków życia mieszkańców oraz do ogólnego rozwoju społeczno – gospodarczego.

Ogrom i złożoność zadań w procesie rozwoju gospodarczego i cywilizacyjnego w warunkach nadwyżki siły roboczej, niekorzystnych relacji ekonomicznych i ograniczeń budżetowych zmniejsza możliwość zrównoważenia potrzeb finansowych w ramach środków własnych gmin. Niezbędne są więc dodatkowe środki, zwłaszcza inwestycyjne.

Muszą one przyjść z zewnątrz w postaci środków budżetowych, funduszy celowych oraz pomocowych środków zagranicznych.

Wykorzystanie kierunkowego wsparcia wielu fundacji i funduszy w formie dofinansowania, kredytów i pożyczek z dopłatami agencji rolnych, a przede wszystkim najbardziej liczących się obecnie zagranicznych środków pomocowych stwarza szansę finansowania wielostronnego rozwoju, stanowiąc podstawy trwałego sukcesu gospodarczego i społecznego.
25.3.   Kierunki i formy wspierania rozwoju gospodarczego gmin
Możliwości rozwojowe poszczególnych gmin w największym stopniu zależą od ich rzeczywistego stanu społeczno–gospodarczego oraz tzw. zestawu cech specyficznych, stanowiących potencjał do perspektywicznego wykorzystania dla lokalnego rozwoju.

Jako podstawowe szanse rozwojowe postrzega się najczęściej:

istnienie dogodnych połączeń komunikacyjnych,

rzeczywisty potencjał gospodarczy,

występowanie atrakcyjnych terenów rekreacyjnych,

aktywność gospodarczą mieszkańców gminy.

Umiejętne wykorzystanie zasobów gospodarczych czy kierunków aktywności gospodarczej wymaga na ogół rozwiązań o charakterze systemowym i kompleksowym. Uczestnikami procesu rozwojowego winny być samorządy i organizacje lokalne, a także indywidualni inicjatorzy i mieszkańcy gminy.

W zależności od rodzaju przedsięwzięć oraz uczestników programów rozwojowych mogą być stosowane różne formy pomocy, w tym: - dotacje i subwencje celowe,

pożyczki niskooprocentowane,

kredyty preferencyjne

Poszczególne zadania mogą obejmować kierunki zgodne z kompleksowym programem rozwoju gminy, w tym:

budowa i modernizacja dróg gminnych,

budowa wodociągów i kanalizacji,

budowa sieci telefonicznej i gazowej

odbudowa, przebudowa linii energetycznych

rozwój infrastruktury społecznej- dla ochrony zdrowia, kształcenia dzieci i młodzieży oraz edukacji zawodowej dorosłych mieszkańców,

wspieranie przedsięwzięć tworzących nowe miejsca pracy,

rozbudowa bazy turystycznej,

wspieranie programów Aktywizacji Bezrobotnych,

pomoc w realizacji przekształceń strukturalnych,

inicjowanie i tworzenie grup producenckich.

25.4.   Dodatkowe źródła finansowania zadań gmin
Możliwość zaspokajania potrzeb indywidualnych i zbiorowych uzależniona jest od wielkości środków finansowych, stanowiących dochody gminy. Źródła powstawania dochodów gmin są różne, tak jak różne są wydatki, zwłaszcza na inwestycje prorozwojowe. Każda z gmin ma obowiązek pomnożenia wspólnego dorobku, zwłaszcza poprzez wydatki inwestycyjne wspierające rozwój gospodarczy, przedsiębiorczość i aktywność mieszkańców gminy. Profesor Józef S. Zegar (IRiGŻ) wyróżnia cztery podstawowe grupy źródeł finansowania rozwoju na obszarach gmin:

środki gospodarstw domowych

środki podmiotów gospodarczych

środki publiczne

kredyty i pożyczki bankowe

W grupie środków publicznych kumulują się głównie źródła finansowania inwestycji rozwojowych, w tym środki funduszy celowych i środki pomocowe.

Powiększanie zasobów tych środków zależy od dostępności istotnych dodatkowych źródeł finansowana oraz od przyjętej strategii ich pozyskiwania. Należy pamiętać, że dostęp do większości środków, zwłaszcza pomocowych, uzależniony jest od szeregu warunków, w tym udziału środków własnych, a często też od stanu gospodarczego ( np. niski poziom dochodów na 1 mieszkańca, wysoki poziom bezrobocia, itp.)

Dodatkowe środki mogą być pozyskiwane w ramach krajowych fundacji i funduszy, które współfinansują wiele inwestycji na terenach gmin. Coraz większego znaczenia nabierają zagraniczne środki pomocowe, szczególnie w ramach zwiększonych środków przedakcesyjnych (Agenda 2000, SAPARD, ISPA, itp.).

Wspieraniem indywidualnych i zbiorowych inwestycji zajmują się także wyspecjalizowane agencje rolne (ARiMR, AWRSP) oraz inne instytucje, zobligowane do uczestniczenia w procesie zrównoważonego rozwoju społeczno – gospodarczego.

Pozyskiwanie dodatkowych środków staje się obecnie najważniejszą strategią dla zarządów gmin, a zarazem troską o ich efektywne wykorzystanie w ramach przyjętej koncepcji transformacji i rozwoju gminy.

Pomocą w poszukiwaniu i pozyskiwaniu dodatkowych środków będzie niewątpliwie zestaw dostępnych krajowych i zagranicznych źródeł finansowania zadań gmin, przedstawiony w dalszej części opracowania.

Jest to omówienie ważniejszych publicznych środków pomocowych, skierowanych do wspierania indywidualnych i zbiorowych zadań rozwojowych.

I. AGENCJE

Agencja Restrukturyzacji I Modernizacji Rolnictwa

Formy finansowania

dopłaty do oprocentowania

dofinansowanie do zadań w ramach programów celowych

współudział w finansowaniu przedsięwzięć o charakterze ogólnym

Przeznaczenie i warunki udzielania pomocy

Dopłaty do oprocentowania przekazywane są bankom kredytującym, udzielającym kredytów i pożyczek na zasadach preferencyjnych, które obejmują:

Kredyty na cele rolnicze, tj. na zakup rzeczowych środków do produkcji rolnej (nawozów, środków ochrony roślin, paliw, itp.)

okres kredytowania – do 1 roku

oprocentowanie płacone przez kredytobiorcę 0,25 stopy redyskonta NBP, aktualnie 6,2% w skali rocznej;

Kredyty na skup i przechowalnictwo płodów rolnych

okres kredytowania – 9-12 m-cy, maksym. termin spłaty do 30 września następnego roku.

oprocentowanie płacone przez kredytobiorcę 0,70 stopy redyskonta NBP, aktualnie 10,85% w skali rocznej, z dodatkowymi warunkowymi preferencjami.

Kredyty inwestycyjne na przedsięwzięcia realizowane w rolnictwie, przetwórstwie rolno – spożywczym i usługach dla rolnictwa – 9 kierunkowych linii kredytowych.

okres kredytowania – zróżnicowany w zależności od linii kredytowej – ogólnie od 6–15 lat.

oprocentowanie zmienne, maksymalnie do 1,25 stopy redyskonta NBP, przy czym płacone przez kredytobiorców zróżnicowane wg linii kredytowych, w tym na warunkach podstawowych – 9,69%, branżowych 4,85%, na utworzenie lub urządzanie gospodarstw oraz na zakup ziemi – 3,88%,

Współudział w realizacji pożyczek z KUP – inform. w ramach Funduszu Pracy

Dofinansowanie do zadań celowych, w tym:

Zadania w zakresie podnoszenia wiedzy i kwalifikacji rolników oraz młodzieży wiejskiej, realizowane głównie przez ODR/Centrum, Izby Rolnicze, uczelnie i szkoły przy udziale min. 20% środków własnych.

Kwota dofinansowania ustalana corocznie – w 1999 r. wynosi 15 tys. zł

Zadania w zakresie wdrażania rachunkowości rolnej w gospodarstwach młodych rolników, realizowane głównie przez ODR / Centrum.

Kwota dofinansowania stanowi iloczyn liczby gospodarstw wdrażających rachunkowość oraz zróżnicowanych stawek za poszczególne czynności – odnosi się również do danego roku.

Współudział ARiMR w finansowaniu przedsięwzięć o charakterze ogólnym, w tym:

tworzenie giełd i rynków hurtowych – dotychczasowa pomoc polegała głównie na udzielaniu pożyczek oraz obejmowaniu akcji spółek akcyjnych,

budowa wodociągów, dróg i kanalizacji na terenach wiejskich.

Przedmiotami mogącymi ubiegać się o pomoc Agencji są samorządy lokalne, głównie gminy.

Warunki ubiegania się o udział w finansowaniu:

Warunki ogólne:

posiadanie dokumentacji technicznej przedsięwzięcia wraz ze wszystkimi uzgodnieniami,

udokumentowanie udziału środków własnych

sporządzenie wniosku na formularzu zatwierdzonym przez Prezesa ARiMR

Warunki szczegółowe:

Budowa wodociągu wiejskiego

Pomoc Agencji dotyczy jedynie inwestycji realizowanych w całości lub ich ściśle określonego etapu. Wymagany udział w finansowaniu dla grup gmin, zróżnicowany stopniem zwodociągowania

grupa I ® stopień zwodociągowania do 70% średniej krajowej,

udział ogółem 65%, w tym min. udział mieszkańców 20%*

maksymalny udział Agencji – 35%

grupa II ® stopień zwodociągowania większy lub równy 70% średniej krajowej

udział ogółem – 70%, w tym udział mieszkańców 25%*

maksymalny udział Agencji – 30%

grupa III ® stopień zwodociągowania większy od średniej krajowej

udział ogółem – 75%, w tym udział mieszkańców 30%*

maksymalny udział Agencji – 25%

Proponuje się, by w przypadku budowy wodociągu wraz ze stacją uzdatniania udział mieszkańców wynosił:

grupa I 20% kosztów sieci i przyłączy + nie mniej niż 5% k. budowy stacji

grupa II25% kosztów sieci i przyłączy + nie mniej niż 10% k. budowy stacji

grupa III 30% kosztów sieci i przyłączy + nie mniej niż 10% k. budowy stacji

Budowa kanalizacji wiejskiej

Pomoc Agencji jest stosowana pod warunkiem, że przedsięwzięcie obejmuje swym zasięgiem całą wieś. Udział Agencji wynosi do 40%.

Wymagany udział własny wynosi 60% całkowitego kosztu budowy, w tym minim. udział mieszkańców 10%, przy czym dopuszcza się, by udział mieszkańców wynosił: 10% kosztów budowy sieci i przykanalików + min. 5% k. budowy oczyszczalni.

Modernizacja i budowa dróg gminnych

Udział Agencji jest stosowany przy modernizacji, budowie dróg (bez obiektów mostowych), gdy odcinek drogi jest nie krótszy niż 300 m, przy maksymalnej szerokości jezdni do 6 m. Udział Agencji wynosi do 50%. Udział własny winien stanowić 50% kosztów , w tym udział mieszkańców min. 10%.

Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa

AWRSP inicjuje i uczestniczy w szeregu działań w procesie wspierania przedsięwzięć w zakresie aktywizacji bezrobotnych i tworzenia miejsc pracy na obszarach tzw. popegeerowskich.

Udział Agencji przejawia się głównie we wspieraniu rozwoju małej przedsiębiorczości na terenach wiejskich w formie kredytów i pożyczek z dopłatami z Funduszu Pracy oraz w udzielaniu poręczeń kredytowych (omówienie zasad kredytowania w części dotyczącej Funduszu Pracy).

Ponadto Agencja stosuje różne formy wsparcia finansowego w zakresie nauki, obozów i kolonii a także dożywiania dzieci i młodzieży z rodzin byłych pracowników ppgr oraz zdobywania nowych kwalifikacji zawodowych dla zarejestrowanych bezrobotnych.

Ostatnio dofinansowuje także badania socjologiczne środowisk popegeerowskich.

Polska Agencja Rozwoju Regionalnego

Formy finansowania:

dotacje i subwencje do realizacji programów rozwoju regionalnego i wspierania inicjatyw gospodarczych, społecznych i kulturalnych.

Adres PARR Polska Agencja Rozwoju Regionalnego
ul. Żurawia 4a 00-503 Warszawa
tel.(022) 693-54-53,693-56-53,629-28-88
fax (022) 693-54-06,627-22-46

II. BANKI

Banki krajowe

Banki uczestniczą w finansowaniu większości przedsięwzięć wynikających z określonych programów lub linii kredytowych.

banki udzielają kredytów i pożyczek ze środków własnych i powierzonych im środków z innych źródeł finansowania oraz prowadzą obsług finansową w ramach konkretnych porozumień.

Większość banków obsługuje ogólnodostępne linie kredytowe dla inwestorów indywidualnych, podmiotów gospodarczych oraz samorządów lokalnych.

Bankiem najściślej związanym z kredytowaniem zadań gmin oraz instytucji i podmiotów podejmujących przedsięwzięcia rozwojowe jest Bank Ochrony Środowiska.

Bank ten realizuje zlecenia Narodowego Funduszu w zakresie kredytowania i obsługi kredytów, głównie związanych z oszczędnością energii (omówienie w ramach Funduszy).

Bank Gospodarstwa Krajowego podejmuje obecnie realizację zadań w ramach utworzonego Funduszu Termomodernizacji. Dotyczy to m.inn. przedsięwzięć termomodernizacyjnych, prowadzących do oszczędzania energii cieplnej.

Termomodernizacja obejmuje m.in. ocieplanie budynków, wymianę okien, a także instalowanie liczników zużycia energii i modernizację lokalnych źródeł ciepła.

O środki na w/w cele mogą ubiegać się także gminy.

Pomoc polega na uzyskaniu kredytu, a następnie tzw. premii (po spłacie 75% kredytu) na spłatę pozostałych 25%.

Kredyt udzielany jest na 7 lat, do wysokości 80% kosztów przedsięwzięcia.

Oprocentowanie ustalają banki kredytujące, i wynosi ono najczęściej 16-17% w skali rocznej.

Wnioski należy składać w banku kredytującym, premię przyznaje Fundusz.

Bank Ochrony Środowiska S.A.

Kredytowanie inwestycji proekologicznych

- Budowy małych oczyszczalni ścieków

Przedmiot kredytowania:

Zakup i instalacja małych o przepustowości do 200 m³/d oraz przydomowych oczyszczalni ścieków

Warunki kredytowania:

Maksymalna kwota kredytu – 100 000 zł, lecz nie więcej niż 50% wartościprzedsięwzięcia,

Okres realizacji - do 18 miesięcy od daty postawienia przez Bank kredytu dodyspozycji kredytobiorcy,

Okres kredytowania - do 5 lat,

Oprocentowanie - 0,5 stopy redyskonta weksli, nie mniej niż 7% w skali roku

Okres karencji - spłata kredytu od momentu zakończenia zadania

Uczestnicy programu:

Wszyscy ubiegający się

- Zagospodarowanie odpadów stałych

Przedmiot kredytowania:

Zadania inwestycyjne polegające na organizowaniu systemów zbiórki i transportu odpadów, budowanie składowisk odpadów i innych obiektów oraz zakup urządzeń (kompaktory, prasy) związanych z usuwaniem i unieszkodliwianiem odpadów oraz ich gospodarczym wykorzystaniem.

Podmioty uprawnione do ubiegania się o kredyt:

jednostki samorządu terytorialnego,

podmioty gospodarcze.

Warunki kredytowania:

Maksymalna kwota kredytu – 500 000,- zł, lecz nie więcej niż 50% wartości przedsięwzięcia,

Okres realizacji - do 12 miesięcy od daty postawienia przez Bank kredytu do dyspozycji kredytobiorcy,

Okres kredytowania - do 5 lat,

Oprocentowanie - 0,6 stopy redyskonta weksli, nie mniej niż 7% w stosunku rocznym

Okres karencji – spłata kredytu od momentu zakończenia zadania

Podmioty uprawnione do ubiegania się o kredyt:

jednostki samorządu terytorialnego,

podmioty gospodarcze.

- Budowa kanalizacji sanitarnej

Przedmiot kredytowania:

Budowa kanalizacji sanitarnej, pod warunkiem uzyskania od inwestora potwierdzenia odbioru ścieków przez istniejącą oczyszczalnię lub pod warunkiem uzyskania od inwestora oczyszczalni, będącej w realizacji zapewnienia o przyjęciu ścieków po zakończeniu jej budowy, a w przypadku włączenia do istniejącej kanalizacji, uzyskanie potwierdzenia o przyjęciu ścieków przez użytkownika sieci,

Warunki kredytowania:

Maksymalna kwota kredytu – 500 000,- zł, lecz nie więcej niż 50% wartościprzedsięwzięcia,

Okres realizacji - do 18 miesięcy od daty postawienia przez Bank kredytu dodyspozycji kredytobiorcy,

Okres kredytowania – do 5 lat,

Oprocentowanie - 0,6 stopy redyskonta weksli, nie mniej niż 7% w stosunku rocznym

Okres karencji – spłata kredytu od momentu zakończenia zadania

Podmioty uprawnione do ubiegania się o kredyt:

jednostki samorządu terytorialnego,

podmioty gospodarcze.

- Przedsięwzięcia z zakresu wykorzystania odnawialnych źródeł energii elektrycznej i cieplnej

Przedmiot kredytowania:

Zadania inwestycyjne wykorzystujące odnawialne źródła energii, przynoszące określony efekt ekologiczny, w wyniku pozyskiwania energii w sposób inny niż tradycyjny:

zakup urządzeń i instalacja małych elektrowni wodnych o mocy do 2 MW,

zakup urządzeń i instalacja elektrowni wiatrowych o mocy do 500 kW,

zakup i instalacja urządzeń systemów urządzeń grzewczych z zastosowaniem pomp ciepła, wykorzystujących niskopotencjalną energię gruntu i słońca,

zakup i instalacja baterii i kolektorów słonecznych,

zakup i instalacja kotłów opalanych biomasą (słoma, odpady drzewne itp.) o mocy do 2 MW – w ramach modernizacji kotłowni węglowo-koksowych, wraz z urządzeniami składowymi instalacji grzewczych – jako lokalnych źródeł ciepła dla potrzeb c.o. oraz c.w.u.

Warunki kredytowania:

Maksymalna kwota kredytu – 200 000,- zł, lecz nie więcej niż 50% wartości przedsięwzięcia,

Okres realizacji – do 18 miesięcy od daty postawienia przez Bank kredytu do dyspozycji kredytobiorcy,

Okres kredytowania - do 7 lat,

Oprocentowanie - 0,5 stopy redyskonta weksli, nie mniej niż 7% w stosunku rocznym

Okres karencji – spłata kredytu od momentu zakończenia zadania

Podmioty uprawnione do ubiegania się o kredyt:

Wszyscy ubiegający się

2. Kredytowanie przedsięwzięć energooszczędnych

Przeznaczenie kredytów:

Bank udziela kredytów złotowych na przedsięwzięcia energooszczędne, z przeznaczeniem na finansowanie:

zakupu urządzeń energooszczędnych, których zainstalowanie w ramach prowadzonej budowy lub modernizacji obiektów pozwoli na zmniejszenie:

kosztów zużycia energii elektrycznej i cieplnej,

kosztów utrzymania mieszkań, domów zakładów, instytucji użyteczności publicznej.

modernizacji istniejącego oświetlenia ulic, placów itp. na energooszczędne – wyłącznie jednostkom samorządu terytorialnego.

Przedmiot kredytowania:

Przedmiotem kredytowania przedsięwzięć energooszczędnych mogą być zakupy:

okien termoizolacyjnych posiadających aprobatę techniczną ITB;

kotłów gazowych, olejowych lub zasilanych energią elektryczną;

grzejników konwekcyjnych i zaworów termostatycznych;

pomp ciepła;

urządzeń automatycznej regulacji węzłów cieplnych;

Przedmiotem kredytowania przedsięwzięć modernizacji istniejącego oświetlenia ulic itp. może być pełen zakres prac związanych z modernizacją:
zakup i instalacja żarówek, opraw, urządzeń sterujących, słupów i wysięgników.
Wysokość udzielanego kredytu nie może przekraczać:

- ceny zakupu urządzeń,

- kosztu modernizacji oświetlenia.

Instalacji urządzeń kredytobiorca dokonuje na własny koszt. Koszt ten stanowi udział środków własnych w realizowanym przedsięwzięciu.

Okres kredytowania:

Ustalany jest indywidualnie dla każdego kredytobiorcy i każdego przedsięwzięcia, w zależności od możliwości spłaty kredytu. Okres ten nie może przekraczać 5 lat.

W przypadku kredytów udzielanych na modernizację oświetlenia, dla których przyjęto zasady spłaty kredytu z oszczędności energii elektrycznej, okres kredytowania stanowi sumę okresu realizacji inwestycji, ewentualnej karencji w spłacie kredytu oraz okresu spłaty.

Okres karencji w spłacie kapitału, stosowany może być jedynie w przypadkach kredytów udzielanych na modernizację oświetlenia i nie może być dłuższy niż okres realizacji inwestycji plus 3 miesiące.

3. Kredytowanie bieżącej i inwestycyjnej działalności jednostek samorządu terytorialnego

Uwzględniając potrzeby jednostek samorządu terytorialnego w zakresie pozyskiwania środków finansowych, niezbędnych zarówno do bieżącej działalności jak i przedsięwzięć inwestycyjnych, Bank Ochrony Środowiska S.A. przygotował specjalną ofertę kredytową dostosowaną do zmieniających się potrzeb i oczekiwań Klientów.

Kredyty w rachunku bieżącym w przypadku posiadania przez jednostki samorządu terytorialnego rachunku w BOŚ S.A. Jest to krótkoterminowy kredyt przeznaczony na pokrycie wszelkich bieżących potrzeb kredytobiorcy. Jest kredytem odnawialnym do kwoty ustalonego limitu i może być wykorzystywany wielokrotnie, aż do wygaśnięcia umowy.

Kredyty krótko i średnioterminowe przeznaczone na finansowanie wydatków nie znajdujących pokrycia w planowanych dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz na finansowanie niedoborów budżetowych występujących w ciągu roku.

Kredyty mogą być udzielane w formie kredytu płatniczego przeznaczonego na pokrycie konkretnych zobowiązań płatniczych, a okres kredytowania ograniczony jest do 3 miesięcy. Kredyty przeznaczone są również na finansowanie bieżących potrzeb w formie kredytu obrotowego w rachunku kredytowym.

Kredyty mogą być również udzielane w formie kredytu rewolwingowego na okres do 12 m-cy, przy którym spłata części bądź całości kredytu powoduje odnowienie wolnego limitu tego kredytu o spłaconą kwotę, dając kredytobiorcy możliwość wielokrotnego wykorzystania limitu, aż do całkowitego wygaśnięcia umowy.

Zarówno kredyt płatniczy, jak i rewolwingowy może przybrać formę kredytu indeksowanego (denominowanego w USD lub EURO). Wysokość kredytu jest wówczas określona w USD lub EURO, natomiast jego wykorzystanie następuje w złotych. Koszty kredytu indeksowanego ustala się wg zasad określonych dla kredytów dewizowych, finansowanych ze środków Banku. Tego rodzaju kredyt pozwala poprzez odniesienie kwoty kredytu do aktualnego kursu waluty, na niższy niż przy kredycie złotowym koszty jego obsługi. Bank dysponuje prognozami kształtowania się kursów walutowych np. USD i DEM i w każdej chwili może je państwu udostępnić.

Kolejną formą kredytów jest pożyczka lombardowa udzielana na okres do 3 lat pod zastaw papierów wartościowych, lokat w Banku.

Wykup wierzytelności z umów dzierżawy lub najmu, leasingowych oraz faktoring. Te instrumenty pozwalają, przy atrakcyjnym oprocentowaniu i terminie wykupu, na zachowanie płynności finansowej oraz szybkie uzyskanie należności. Oprocentowanie wynosi:

wykup wierzytelności leasingowych,

faktoringowych.

Kredyty inwestycyjne przeznaczone na finansowanie długoterminowych przedsięwzięć związanych z rozwojem.

Bank może udzielić również na zlecenie gwarancji i poręczeń. Gwarancje i poręczenia mogą być udzielone wyłącznie jednostkom samorządu terytorialnego, które posiadają w BOŚ S.A. rachunek bieżący.

Działalność inwestycyjna jednostek samorządu terytorialnego oraz współpraca z licznymi podmiotami gospodarczymi może stworzyć konieczność korzystania z produktów bankowych umożliwiających zabezpieczenie poszczególnych transakcji. Są to:

poręczenia (terminowe i bezterminowe) jako zabezpieczenie spłaty kredytu,

gwarancje (warunkowe i bezwarunkowe) podmiotom krajowym i zagranicznym, akredytywy,

awale – poręczenia zapłaty całości lub części sumy wekslowej.

Kredyty ratalne na urządzenia i usługi związane z ochroną środowiska udzielane na okres do 48 miesięcy, oprocentowanie od 15% w zależności od okresu kredytowania.

Dla jednostek samorządu terytorialnego obsługiwanych przez BOŚ S.A. kompleksowo, proponuje się oprocentowanie kredytów według stawek negocjowanych na szczególnych warunkach.

Kredytowanie bieżącej i inwestycyjnej działalności podmiotów gospodarczych

Oferta kredytowa BOŚ S.A. obejmuje podobne formy usług jak przy kredytowaniu jednostek samorządu terytorialnego, z tym że oprocentowanie jest wyższe o ok. 3-4 p.a.

Ponadto podmioty gospodarcze mogą skorzystać z szerszej oferty w następujących formach:

kredyty budowlane

kredyty hipoteczne

kredyty na rozwój produkcji lub usług eksportowych;

kredyty na wyposażenie prywatnych gabinetów lub klinik weterynaryjnych;

kredyty na wyposażenie gabinetów lub klinik dla lekarzy domowych i lekarzy specjalistów;

preferencyjne kredyty dla zakładów pracy chronionej, z dopłatami do oprocentowania ze środków PFRON.

III. FUNDUSZE I FUNDACJE

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska I Gospodarki Wodnej

Formy finansowania:

Kredyty i pożyczki preferencyjne na realizację przedsięwzięć - programów priorytetowych, określonych przez Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.

W ramach preferencji mogą być stosowane umorzenia części pożyczek oraz dotacje – wynikające z zasad (internet – http: / www.infosigw.pl)

Przeznaczenie i cele:

Narodowy Fundusz zakłada finansowanie zadań na realizację priorytetowych programów w następujących dziedzinach:

Programy w dziedzinie ochrony wód – przedsięwzięcia w zakresie ochrony ujęć wód na potrzeby komunalne oraz ochrony zbiorników wód stojących (dotyczy źródeł zanieczyszczenia i kanalizacji odprowadzającej). Ważne jest wykorzystanie pełnej mocy przerobowej istniejących oczyszczalni ścieków.

Programy w dziedzinie gospodarki wodnej – mające na celu zwiększenie zasobów dyspozycyjnych wody oraz zwiększenie skuteczności ochrony przeciwpowodziowej.

Programy w dziedzinie ochrony powietrza – mają na celu ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza. Przedsięwzięcia dotyczą poprawy parametrów jakościowych paliwa lub jego zmiany, instalowanie urządzeń do redukcji emisji zanieczyszczeń w gazach odlotowych, modernizację i zmianę technologii oraz oszczędzanie energii.

Programy w dziedzinie ochrony powierzchni ziemi – związane z redukcją odpadów i źródeł ich powstawania, racjonalizacji gospodarki odpadami oraz eliminacji bądź ograniczeniu zagrożeń dla ludzi i środowiska (w tym. tzw. zanieczyszczeń starych i skutków działalności człowieka

Programy w dziedzinie leśnictwa – działaniu w zakresie ochrony lasu i gospodarki leśnej dla zachowania lasu.

Programy w dziedzinie ochrony przyrody i krajobrazu – działania zmierzające do zachowania cennych zasobów środowiskowych, różnorodności flory i fauny oraz krajobrazu.

Programy w dziedzinie geologii – obejmują prace i badania geologiczne służące poznaniu budowy geologicznej kraju oraz ochronie zasobów litosfery. Przedsięwzięcia obejmują rozpoznanie i ochronę zasobów wód podziemnych oraz prace służące pozyskaniu przyjaznych środowisku źródeł energii.

Programy w dziedzinie górnictwa – mają na celu zmniejszenie uciążliwości dla środowiska powodowanych wydobywaniem kopalin.

Programy w dziedzinie edukacji ekologicznej w celu kształtowania postaw i zachowań społeczeństwa, upowszechniających ideę zrównoważonego rozwoju.

Programy międzydziedzinowe, łączące elementy usuwania zagrożeń systemami organizacyjnymi oraz tworzenie podstaw naukowych i metodycznych do realizacji programów.

Fundusz Pracy

Środki Funduszu Pracy przeznaczone są głównie na wspieranie działań podejmowanych na rzecz bezrobotnych.

Uprawnionymi są organy samorządu terytorialnego, organizacje i instytucje statutowo zajmujące się realizacją zadań na rzecz bezrobotnych, pracodawcy oraz sami bezrobotni tworzący nowe miejsca pracy dla siebie.

Zasadniczym dysponentem środków Funduszu jest Krajowy Urząd Pracy (a także lokalne ogniwa).

Środki z Funduszu Pracy przeznacza się głównie na finansowanie:

zatrudnienia bezrobotnych w ramach robót publicznych trwających dłużej niż 7 dni,

pożyczek dla bezrobotnych na uruchomienie działalności gospodarczej,

pożyczek dla pracodawców na utworzenie nowych miejsc pracy

organizowanie prac interwencyjnych prze organizatorów tych prac (przy zatrudnieniu bezrobotnych),

część kosztów (do 30%) związanych z realizacją zadań na rzecz bezrobotnych w ramach działań statutowych organizacji i instytucji.

Gminy mogą ubiegać się o dofinansowanie przy realizacji inwestycji infrastrukturalnych, jeżeli spełnione są następujące wymogi:

inwestycja jest zlokalizowana w gminie zagrożonej szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym,

inwestycja jest realizowana z udziałem bezrobotnych kierowanych do robót publicznych przez powiatowy urząd pracy,

zakres inwestycji obejmuje: zapotrzebowanie w wodę, energię elektryczną i cieplną, kanalizację i oczyszczalnie ścieków komunalnych, budowę urządzeń sanitarnych, wysypisk śmieci, budowę dróg gminnych i ulic, gazociągów itp.

Uregulowania prawne:

Ustawa o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu z grudnia 1994r. (Dz.U. 97.25.128);

Rozporządzenie Rady Ministrów z 18 sierpnia 1998 r. w sprawie trybu i warunków przyznawania dotacji i budżetu państwa na dofinansowanie inwestycji infrastrukturalnych realizowanych w systemie robót publicznych w gminach zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem.

Pożyczki udzielane przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w porozumieniu z Krajowym Urzędem Pracy

O pożyczki ubiegać się mogą pracodawcy tworzący nowe miejsca pracy dla bezrobotnych zamieszkałych na terenie gmin wiejskich, miejsko – wiejskich oraz miast do 20 tys. mieszkańców.

Kwota pożyczki nie może przekraczać 70% kosztów przedsięwzięcia i 20 tys. zł na jedno nowo tworzone miejsce pracy (do 200 tys. zł na utworzone co najmniej 10 miejsc pracy).

Wnioskodawca winien udokumentować udział własny w wysokości minimum 30% kosztów przedsięwzięcia.

Możliwe jest przeznaczenie do 25% kwoty udzielonej pożyczki na zakup środków obrotowych, niezbędnych do utworzenia miejsca pracy.

Okres spłaty pożyczki do 4 lat, w tym karencja do 12 m-cy.

Oprocentowanie wynosi 1/3 stopy redyskonta NBP.

Pożyczkobiorca jest zobowiązany do uruchomienia miejsc pracy i zatrudnienia bezrobotnych w ciągu 60 dni od daty otrzymania ostatniej transzy pożyczki. Utrzymanie miejsc pracy i stanu zatrudnienia określonego w umowie pożyczki musi trwać do czasu spłaty pożyczki.

Kredyty udzielane ze środków Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa z dopłatami do odsetek Krajowego Urzędu Pracy

Przeznaczenie kredytów:

Kredyty przeznaczone są na tworzenie nowych miejsc pracy w działalnościach pozarolniczych dla zarejestrowanych bezrobotnych byłych pracowników ppgr i członków ich rodzin. Szczególnie preferowane są tereny gmin zagrożonych wysokim bezrobociem strukturalnym.

Kredyty obejmują współfinansowanie następujących przedsięwzięć:

zakup, budowa, rozbudowa, modernizacja lub adaptacja obiektów produkcyjno – usługowych,

zakup wyposażenia tych obiektów w maszyny, urządzenia i narzędzia, w tym również środki transportowe,

Kredytem nie mogą być objęte jakiekolwiek działalności w zakresie produkcji rolnej oraz sklepy spożywcze, bary, restauracje, a także wszelkie formy wyszynku napojów alkoholowych.

Podmioty uprawnione do kredytowania:

rolnicy i członkowie ich rodzin oraz inne osoby fizyczne zamieszkałe na terenach wiejskich lub w miastach do 20 tys. mieszkańców,

osoby prawne działające na terenach określonych wyżej, jeżeli przedsięwzięcie zlokalizowane jest na tych terenach,

W przypadku podmiotów już działających liczba zatrudnionych w chwili składania wniosku nie może przekraczać 30 osób.

Warunki kredytowania

kwota kredytu nie może przekraczać 80% kosztów przedsięwzięcia i 25 tys. zł na jedno miejsce pracy oraz 200 tys. zł w przypadku kredytowania przez BGŻ S.A.

okres kredytowania – do 5 lat, w tym karencja do 1 roku. Oprocentowanie kredytu jest zmienne i wynosi 0,65 stopy redyskonta NBP, z czego część odsetek pokrywa KUP. Oprocentowanie płacone przez kredytobiorcę wynosi:

minimum 0,5%, w gminach zagrożonych wysokim bezrobociem strukturalnym,

minimum 0,3%, w pozostałych gminach.

Kredytobiorca zobowiązany jest do zatrudnienia bezrobotnych bezrobotnych w ciągu 60 dni od daty otrzymania ostatniej transzy kredytu oraz do utrzymania stanu zatrudnienia do czasu spłaty kredytu.

Fundusz Współpracy

Fundusz Współpracy wdraża programy podzielone obecnie na pięć kategorii, spośród których trzy nakierowane są na wspieranie gmin i samorządów lokalnych w zakresie rozwoju lokalnego i rozwoju społeczeństwa oraz małych i średnich przedsiębiorstw. Niektóre programy objęte są już wspieraniem w ramach programu PHARE lub innych programów i funduszy.

Oto poszczególne kategorie i programy:

Program „Rozwój lokalny i wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw”obejmuje:

Programy Inicjatyw Lokalnych (PHARE)

Agrolinia (PHARE) w tym:

Linia kredytowa dla sektora rolnego

Rozwój przedsiębiorczości na wsi i szkolenie liderów wiejskich

Program szkolenia i pomocy dla banków spółdzielczych

Program Rozwoju Sektora Prywatnego (PHARE)

Caresbac – Polska (amerykański fundusz „Counterpart”, US AID, Europejski Bank Inwestycyjny, Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa)

Centrum Korespondencyjne Euro-Info (fundusz „Counterpart” Unii Europejskiej)

Programy pomocy dla społeczności lokalnej, w tym:

Program wspierania administracji lokalnej (brytyjski Know-How FUND)

Restrukturyzacja i prywatyzacja inicjatyw samorządowych (Phare)

Samorząd – program współpracy i efektywności (US AID)

Program zobowiązań samorządowych (amerykańska Fundacja Rozwoju Zasobów)

Programy wspierające rozwój społeczeństwa obywatelskiego

PHARE Dialog Społeczny – N.G.Os – organizacje pozarządowe

PHARE Dialog Społeczny

PHARE / TACIS LIEN 1995 – małe dotacje dla polskich organizacji pozarządowych

PHARE /TACIS Demokracja 1993, 1995 i 1996 – małe dotacje dla polskich organizacji pozarządowych

Adres: Cooperation Fund
00-400 Warszawaul. Nowy Świat 6/12
tel. (022) 661-76-86, 661-76-33
fax (022)661-76-13

Fundacje Wspierające Rozwój Rolnictwa I Obszarów Wiejskich

Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej„Counterpart Fund”

Europejski Fundusz wspiera poprzez kredyty preferencyjne (za pośrednictwem banków) przedsięwzięcia realizowane przez inwestorów prywatnych, zarządy gmin i komitety społeczne, w tym zwłaszcza w obszarze infrastruktury wiejskiej. Europejski Fundusz wspiera zatem przedsięwzięcia w zakresie:

gazyfikacji, rozwoju telekomunikacyjnego, budowy dróg

rozwój małej przedsiębiorczości

upowszechnienie oświaty i doradztwa rolniczego.

Ponadto Fundusz udziela dotacji na:

budowę, modernizację i adaptację oraz wyposażenie wiejsko – gminnych ośrodków zdrowia

budowę i wyposażenie składowisk odpadów wiejskich

Szczegółowe informacje można uzyskać pod adresem:

Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej

„Counterpart Fund”
01-842 Warszawa, Al. Reymonta 12 a
tel. (022) 663-75-01,fax (022) 663-17-29

Fundacja Zaopatrzenia Wsi w Wodę

Prowadzi szeroką działalność poprzez kredyty preferencyjne i dofinansowanie w zakresie gospodarki wodno–ściekowej, a także działalności agroturystycznej, społeczno-kulturalnej, biznesu oraz integracji z Unią Europejską. Zadania realizuje w ramach programów, które obejmują m.in.:

Pilotażowy program przyzagrodowych oczyszczalni ścieków.

Jest to specjalna pomoc finansowa (dotacje do 25% kosztów) dla pierwszej w województwie wsi, w której powstanie co najmniej 20 przyzagrodowych oczyszczalni.

Pomoc obejmuje do 50% kosztów, w tym połowę stanowi dotacja, drugą połowę kredyt, oprocentowanie 0,2 kredytu refinansowego NBP.

Kredyty na budowę oczyszczalni przyzagrodowych

Kredyt do 60% kosztów, okres spłaty do 5 lat, oprocentowanie 0,2 kredytu refinans. NBP

Kredyt na budowę kanalizacji zbiorczych i oczyszczalni ścieków

Kredyt do 25% kosztów, pozostałe warunki jak wyżej

Szkolenia w zakresie zakładania małego biznesu

Szkolenia wykładowców i konsultantów

Szkolenia w zakresie ochrony środowiska i agroturystyki.

Uczestnicy programów:

Gminy, rolnicy, mieszkańcy terenów wiejskich.

Informacje: Fundacja Wspomagająca Zaopatrzenie Wsi w Wodę

01-015 Warszawa, Skwer Kardynała S. Wyszyńskiego 6
tel. (022) 838-67-13,
fax (022) 838-46-83

Fundacja na rzecz Rozwoju Wsi „Polska Wieś 2000” im. Macieja Rataja

Przedmiot kredytowania:

Inwestycje polegające na budowie i modernizacji urządzeń grzewczych zasilanych gazem lub olejem opałowym w wiejskich obiektach użyteczności publicznej (szkoły, ośrodki zdrowia, kluby rolnika, remizy strażackie i zakłady opiekuńczo-lecznicze młodzieży wiejskiej), a w szczególności:

usługi instalacyjne i remontowe związane z instalacjami urządzeń gazowych i olejowych,

zakup energooszczędnych kotłów centralnego ogrzewania opalanych gazem lub olejem opałowym, z system sterowania, w celu wymiany kotłów opalanych paliwem stałym,

pokrycie kosztów sieci rozprowadzającej gaz lub olej opałowy,

zakup wkładów kominowych, jako części składowych instalacji grzewczych,

zakup liczników gazowych, reduktorów i odpowiednich urządzeń wchodzących w skład instalacji do zasilania olejem,

pokrycie kosztów wykonania niezbędnych dokumentacji.

Podmioty uprawnione do ubiegania się o kredyt:

gminy,

spółki prawa handlowego z udziałem gmin,

inicjatywy społeczne mające status spółki cywilnej.

Warunki kredytowania:

maksymalna kwota kredytu 30 000zł;

okres kredytowania 2 lata

oprocentowanie   0,35 stopy redyskonta weksli w stosunku rocznym

okres karencji nie dłuższy niż 6 miesięcy

Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa FAPA

Fundacja jest koordynatorem pomocy zagranicznej ze środków PHARE – skierowanej do rolnictwa i jego otoczenia.

Pomoc FAPA obejmuje dwa strategiczne obszary działania:

Przygotowanie rolnictwa i wsi polskiej do integracji z Unią Europejską

Rozwoju obszarów wiejskich

Obecnie istnieje możliwość pozyskania środków w ramach programu STRUDER 2.

Adres: Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa FAPA

00-930 Warszawa , ul Wspólna 30
tel. (022) 623-16-55,623-26-20
fax (022) 628-93-87

Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych

Fundusz przeznaczony jest na ochronę, rekultywację i poprawę jakości gruntów rolnych oraz na wypłatę odszkodowań ustawowych. Środki funduszu w pierwszej kolejności przeznaczone są na przedsięwzięcia realizowane na obszarze gmin, w których powstają dochody funduszu. Obejmują one przede wszystkim:

rekultywację na cele rolnicze gruntów, które utraciły lub zmniejszyły wartość użytkową

rolnicze zagospodarowanie gruntów zrekultywowanych

przeciwdziałanie energii gleb na gruntach rolnych

budowę i renowację zbiorników wodnych służących małej retencji

budowę i modernizację dróg dojazdowych do gruntów rolnych

wykonywanie badań płodów rolnych uzyskiwanych w strefach ochronnych oraz niezbędnych dokumentacji i ekspertyz w zakresie ochrony gruntów rolnych

zakup sprzętu pomiarowego i informatycznego oraz oprogramowania niezbędnego do zakładania i aktualizowania operatów ewidencji gruntów oraz prowadzenia spraw ochrony gruntów rolnych – do wysokości 5% rocznych dochodów Funduszu.

Zasady tworzenia i podziału FOGR określone zostały w następujących przepisach:

Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych z dnia 3 lutego 1995 r. (Dz. U. 95.16.78)

Rozporządzenie RM w sprawie regulaminu funkcjonowania Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych z dnia 27.10.1998 r. (Dz. U. 98.139.903)

IV. ZAGRANICZNE ŚRODKI POMOCOWE

Proces przygotowań do integracji z Unią Europejską wchodzi w etap wzmożonej strategii przedakcesyjnej wobec krajów kandydujących do członkostwa w Unii. W pakiecie reform Unii Europejskiej pod nazwą Agenda 2000 planowany budżet na lata 2000 – 2006 zapowiada udzielenie wsparcia państwom stowarzyszonym w okresie przedakcesyjnym.

O członkostwo w Unii ubiega się 10 krajów Europy Środkowej i Wschodniej: Bułgaria, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Polska, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Węgry. Przygotowanie do członkostwa wymaga podjęcia działań służących poprawie efektywności, rynku, standardów jakościowych i higienicznych oraz utrzymaniu i tworzeniu nowych miejsc pracy.

Aby uwzględnić specyficzne potrzeby każdego z krajów kandydujących Komisja Europejska opracowała dokumenty pod nazwą Partnerstwo dla Członkostwa.

Zgodnie z unijną zasadą komplementarności działania Unia Europejska wspierać będzie priorytetowe działania wszystkich krajów kandydujących pomocą w wysokości3 mld ECU rocznie, w cenach z 1997 r. (waloryzowane corocznie o przewidywany wskaźnik inflacji), w ramach następujących programów:

program PHARE                – 1,5 mld ECU            (w 1999 r. – 1,56 mld ECU)

program ISPA                    – 1,0 mld ECU            (w 1999 r. – 1,04 mld ECU)

program SAPARD             – 0,5 mld ECU            (w 1999 r. – 0,52 mld ECU)

Program PHARE(Poland and Hungary Assistance for Restructuring their Economy) od roku 2000 służyły wspieraniu tych priorytetów Narodowego Programu, których nie obejmują programy ISPA i SAPARD. W ramach tych środków powstał Fundusz pn. Fundusz Małych Projektów (Small Project Fund - SPF) w ramach którego został powołany Program Współpracy Przygranicznej PHARE CBC Polska-Niemcy

Program ISPA (Instrument for Structural Policies for Pre-accesion) przeznaczony jest na współfinansowanie rozwoju infrastruktury transportowej, a szczególnie wpasowujących w sieć transeuropejską. Część środków będzie przeznaczona na dziedziny takie jak gospodarka wodna, zarządzanie zasobami wodnymi i ich ochrona, rozwój sieci drogowej i telekomunikacji.

Program SAPARD (Special Accesion Programme for Agriculture and Rural Dewelopment) – służyć będzie wspieraniu wybranych działań w zakresie rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich.

Program PHARE - Małe Projekty Euroregionalne – Program Współpracy Przygranicznej PHARE CBC Polska-Niemcy

Wymogi dotyczące składania wniosków o dofinansowanie:

Dofinansowanie w ramach Programu Współpracy Przygranicznej PHARE CBC Polska-Niemcy można otrzymać na podstawie złożonego wniosku. Formularz wniosku znajduje się w Sekretariacie Funduszu SPF prowadzonym przez Komunalny Związek Celowy Gmin Pomorza Zachodniego „Pomerania” (al. Wojska Polskiego 164, 71-335 Szczecin, tel. 0-91 486-08-23). Sekretariat udziela również wszelkich informacji na temat składania i realizacji projektów.

Wniosek należy złożyć w języku polskim wraz ze streszczeniem w języku angielskim w trzech egzemplarzach.

Fundusz Małych Projektów Euroregionalnych dofinansowuje projekty maksymalnie do 75% wartości projektu.

Nie finansuje się przedsięwzięć infrastrukturalnych.

Warunkiem złożenia wniosku jest posiadanie pisemnego poparcia ze strony partnera niemieckiego w Euroregionie Pomerania, które należy dołączyć do każdego wniosku.

Fundusz jest skierowany do wszystkich jednostek administracyjnych i instytucjonalnych prowadzących działalność niedochodową.

Przykładowe preferowane organizacje:

publiczne władze samorządowe

społeczne organizacje gminne, powiatowe, wojewódzkie

organizacje współpracy gmin,

euroregiony

izby handlowe

stowarzyszenia zawodowe

organizacje związków zawodowych

organizacje pozarządowe

Do korzystania z dofinansowania Funduszu nie kwalifikują się firmy prywatne, organizacje dochodowe ani organizacje ogólnokrajowe, jeśli nie odgrywają określonej roli w regionie przygranicznym.

Dofinansowanie może zostać przyznane tylko dla wniosków dotyczących projektów już opracowanych i gotowych do realizacji.

Do finansowania nie kwalifikują się wnioski dotyczące tworzenia instytucji jeszcze nie istniejących.

7. Wnioski powinny realizować priorytety Euroregionu Pomerania, do których należą:

współpraca i wymiana naukowa i oświatowa

współpraca i wymiana kulturalna

promocja działań integracyjnych w Eurioregionie

rozwój gospodarczy i turystyka

zasoby ludzkie i szkolenia

rozwój demokracji lokalnej

8. I, II i III część wniosku należy wypełnić zgodnie z poleceniami, w III części wniosku należy podać wyczerpujące odpowiedzi (minimum pół strony tekstu) na każde pytanie.

9. Budżet należy konstruować tylkow EURO. Pozycję „udział PHARE” należy wyliczyć na podstawie kosztów netto. Wkład własny wnioskodawcy powinien wynosić min. 25% wartości projektu. Budżet należy tworzyć według kategorii takich jak:

wyżywienie (dofinansowanie wyżywienia nie może przekroczyć 10% całkowitej kwoty projektu wnioskowanej z funduszu PHARE)

zakwaterowanie

tłumaczenia

dostawy (sprzętu niezbędnego do realizacji projektu, dostawy nie mogą przekroczyć 30% wartości udziału PHARE)

promocja

druk

nagrody (należy szczegółowo podać jakie, koszt żadnej z nagród nie może przekroczyć 100 EURO)

transport itp.

W ramach Programu można otrzymać dofinansowanie tylko na wydatki, które są kosztem wnioskodawcy, ponieważ rozliczenie następuje na podstawie rachunków zewnętrznych ściśle według budżetu przedstawionego we wniosku. Refinansowane są tylko koszty netto. Program PHARE nie pokrywa kosztów administracyjnych, kosztów kierownictwa ani kosztów honorariów (z wyjątkiem przypadków szczególnie uzasadnionych). Należy zwrócić uwagę, że jeżeli koszt jednej pozycji (nie dotyczy to zakwaterowania, wyżywienia transportu) przekracza 3 000 EURO należy przeprowadzić przetarg według zasad programu PHARE.

Wzór wniosku o dofinansowanie projektu w ramach SPF oraz wniosek o dofinansowanie programu spotkania młodzieży – w załączeniu.

SAPARD – program pomocy przedakcesyjnej

SAPARD jest jednym z instrumentów pomocy finansowej dla wszystkich dziesięciu krajów starających się o członkostwo w Unii Europejskiej. Rozporządzenie w sprawie programu SAPARD zostało podpisane 21 czerwca 1999 r. w Luksemburgu. Rozporządzenie to ustala ramy pomocy Unii Europejskiej dla rolnictwa i obszarów wiejskich w okresie przedakcesyjnym.

Nadrzędnym celem programu SAPARD jest ułatwienie procesu integracji sektora rolnego z U.E. poprzez przyśpieszenie przyjęcia dorobku prawnego Unii Europejskiej oraz stymulowanie rozwoju obszarów wiejskich i restrukturyzację gospodarki żywnościowej.

Program SAPARD należy traktować jako kapitał inwestycyjny, a nie obrotowy. Obejmuje on szeroki katalog działań, związanych głównie z rozwojem terenów wiejskich.

Nie obejmuje jednak systemu interwencji rynkowych oraz działań nastawionych bezpośrednio na wzrost produkcji rolniczej. Wybór priorytetów musi wynikać z programu operacyjnego.

Proponowane obszary finansowania ze środków SAPARD

Pomoc dla rolnictwa i obszarów wiejskich dotyczy jednego lub kilku występujących działań:

Inwestycje w gospodarstwach rolnych

Poprawa przetwórstwa i dystrybucji artykułów rolnych i rybołówstwa.

Doskonalenie struktur kontroli jakości, kontroli weterynaryjnej i fitosanitarnej.

Metody produkcji rolniczej mające na celu ochronę środowiska naturalnego oraz zachowanie krajobrazu wiejskiego.

Rozwój i dywersyfikacja działalności gospodarczej, zapewniająca zróżnicowanie działalności i dochód alternatywny.

Wprowadzenie systemu usług w zakresie zarządzania gospodarstwami oraz systemu zastępstw w gospodarstwach rolnych.

Tworzenie grup producentów.

Odnowa i rozwój wsi oraz ochrona dziedzictwa wiejskiego.

Poprawa struktury agrarnej oraz scalanie gruntów.

Tworzenie i unowocześnienie systemu rejestracji gruntów.

Szkolenie zawodowe (w zawodzie rolnika).

Rozwój i doskonalenie infrastruktury na obszarach wiejskich.

Gospodarka wodna w rolnictwie

Leśnictwo wraz z zalesianiem użytków rolnych, inwestycje w prywatnych gospodarstwach leśnych oraz przetwórstwo i marketing drewna

Pomoc doradcza w zakresie środków działania, objętych rozporządzeniem, włącznie z ekspertyzami wspierającymi przygotowywanie i monitoring oraz kampanie informacyjne.

Podział środków i finansowanie programu SAPARD

Finansowanie programu SAPARD odbywać się będzie z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnych (EAGGF). W rozdysponowaniu budżetu pomiędzy kraje kandydujące EAGGF będzie brać pod uwagę następujące kryteria:

liczbę ludności rolniczej (Polska ok. 40%)

powierzchnię użytków rolnych (Polska ok. 30%)

Produkt Krajowy Brutto (PKB) na 1 osobę (6 miejsce wśród 10)

specyfikę sytuacji terytorialnej

Działania wspierające Wspólnoty muszą być zgodne z zobowiązaniami przyjętymi w Partnerstwie dla Członkostwa oraz z przepisami Układów Stowarzyszeniowych, a także celami Wspólnej Polityki Rolnej. Przyjęcie Programu SAPARD umożliwia potencjalnym beneficjentom (rolnicy, grupy producentów, zakłady przetwórcze, gminy) składanie wniosków o współfinansowanie ze środków programu Można przewidzieć, że wnioski samorządu lokalnego będą oceniane pod kątem zgodności ze strategią ogólnego rozwoju gminy. Wszystkie działania wspierane w ramach programu SAPARD muszą być wpisane w długookresową strategię rozwoju gminy.

Wysokość pomocy uzależniona jest od udziału środków publicznych, wnoszonych do współfinansowania programów realizacyjnych. Wymagany jest co najmniej 25% wkład własnybeneficjenta. Wkład Unii może wynieść do 75% całkowitej sumy zakwalifikowanych wydatków. Udział środków unijnych będzie ponadto zróżnicowany w zależności od grupy projektu, i tak:

przy realizacji projektów generujących dochody (np. modernizacja zakładów przetwórstwa płodów rolnych lub drewna, działalność agroturystyczna) pomoc ze środków publicznych nie może przekraczać 50%, w tym wkład Unii Europejskiej może wynieść 75%.

przy realizacji projektów, które nie generują dochodów pomoc ze środków publicznych może, ale nie musi być wyższa niż 50% kosztów realizacji.

Gminy w ramach programu mogą m.in. nabywać nieruchomości (oprócz gruntów rolnych) oraz kupić używany sprzęt (bez kosztów VAT). Jako udział własny gmina może wnieść aport rzeczowy ściśle uwarunkowany.

Oczekiwana przez Polskę pomoc Unii Europejskiej od 2000 r. może wynosić ok. 200 mln. euro rocznie, tylko na wsparcie rozwoju terenów wiejskich. Uwzględniając minimalny wkład w wysokości 25% zaangażowanie krajowych środków publicznych winno kształtować się na poziomie ok. 50 mln euro, czyli ok. 210 mln PLN.

Jednakże ograniczeniem w wykorzystaniu tych środków mogą być:

instytucjonalne zdolności absorpcyjne

teoretyczny limit pomocy Unii – 4% PKB

możliwość wypełnienia wymagań odnośnie krajowego współfinansowania programów.

Poziom pomocy unijnej będzie w dużym stopniu uzależniony od założeń i sprawności Programu Operacyjnego, a także umiejętności opracowania planów inwestycyjnych i zaangażowania środków własnych beneficjentów. Fundusze bowiem przyznawane będą na zasadzie konkursu projektów. Nie ma jeszcze przepisów wykonawczych określających warunki przygotowywania projektów.

Warunki korzystania ze środków SAPARD

Podstawowym warunkiem jest przedstawienie Komisji Europejskiej dokumentu o nazwie Plan Rozwoju Terenów Wiejskich czyli tzw. Planu Operacyjnego. Plan Operacyjny ma obejmować okres siedmioletni zaczynający się od 1 stycznia 2000 roku. Plan ten ma zawierać:

Opis obecnej sytuacji

Opis proponowanej strategii

Określone ilościowo cele

Wybrane priorytety

Ocenę wstępną zastosowania zaproponowanej strategii

Źródła finansowania, uwzględniające krajowe środki publiczne, środki Wspólnoty, ewentualnie środki prywatne i inne.

Za przygotowanie programu operacyjnego oraz koordynację realizacji programu SAPARD odpowiedzialne jest Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.

Projekt programu operacyjnego powinien być złożony do 6 miesięcy od opublikowania Rozporządzenia do akceptacji przez Komisję Europejską.

Wybór kierunków działalności w ramach programu SAPARD, opierać się winien na planach rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich poszczególnych województw. MRiGŻ po konsultacjach we wszystkich nowych województwach dokonało wyboru priorytetów objętych programem SAPARD, które w przedstawionych samorządom „Proponowanych obszarach finansowania” zawierają się w punktach 1, 2, 3, 4, 5, 12 i 14. Obejmują one zatem obszary zapewniające zrównoważony rozwój rolnictwa i terenów wiejskich o charakterze indywidualnym i ogólnokrajowym, w tym dwa (4 i 14) przewidywane do wdrażania pilotażowego.

Prace MRiGŻ tworzą się jeszcze w sferze zarządzania instrumentami Wspólnej Polityki Rolnej, w tym akredytowanie Agencji Płatniczej, na którą proponowana jest Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

Sprawność i skuteczność działania programu SAPARD poddawana jest obowiązkowej i sformalizowanej ocenie. Ocena programów obejmuje trzy formy:

ocenę wstępną (ex ante),prowadzoną przed rozpoczęciem programu w zakresie diagnozy sytuacji i strategii określa cele ilościowe i jakościowe,

ocenę w trakcie realizacji programu, obejmująca stan zaangażowania (zwłaszcza finansowego), konkretne osiągnięcia i oczekiwane rezultaty oraz ewentualne zmiany.

ocenę końcową (ex post), stanowiącą pogłębiony bilans działań, analizę zmian w realizacji programu oraz porównanie założonych i osiągniętych celów.

Do oceny wymagane jest powołanie Komitetu Monitorującego, którego zadaniem będzie prowadzenie monitoringu, oraz sprawowanie nadzoru wykonawczego, w tym koordynowanie promocji i informacji o programie oraz sprawdzanie i zapobieganie nieprawidłowościom w realizacji programów

Realizacja programu SAPARD ze względu na kryteria i możliwości korzystania ze środków przedakcesyjnych niewątpliwie nie rozwiąże wszystkich problemów wsi i rolnictwa.

Ważne jest jednak, że korzystanie z programu SAPARD przygotuje nas do korzystania w przyszłości ze znacznie większej pomocy strukturalnej po przystąpieniu do Unii Europejskiej.

Poniżej przedstawiono wybrane schematy działań w zakresie rozwoju i poprawy infrastruktury obszarów wiejskich (Działanie 3) oraz w zakresie różnicowania działalności gospodarczej na obszarach wiejskich (Działanie 4)

OŚ PRIORYTETOWA II

POPRAWA WARUNKÓW PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ I TWORZENIE MIEJSC PRACY

DZIAŁANIE 3: ROZWÓJ I POPRAWA INFRASTRUKTURY OBSZARÓW WIEJSKICH

UZASADNIENIE DZIAŁANIA 3

Słaby poziom wyposażenia w urządzenia infrastruktury technicznej jest jedną z zasadniczych barier rozwoju obszarów wiejskich w Polsce. Działania podejmowane w dziedzinie poprawy infrastruktury technicznej mają decydujące znaczenie dla podniesienia atrakcyjności wsi jako miejsca zamieszkania i inwestowania w przedsięwzięcia tworzące miejsca pracy. Poprawę stanu zaopatrzenia w energię i wodę, rozwój komunikacji i sieci telekomunikacyjnej uznaje się za podstawę rozwoju gospodarczego i społecznego obszarów wiejskich. Integracja Polski z UE oznacza wdrożenie standardów ochrony środowiska, higieny asa. jakości produkcji zgodnie z acquis commmautaire Warunkiem spełnienia tych wymogów jest m.in. poprawa zaopatrzenia w wodę, odprowadzania i oczyszczania ścieków, utylizacji odpadów.

Zakres potrzeb inwestycyjnych w dziedzinie infrastruktury na obszarach wiejskich przekracza możliwości finansowe podmiotów krajowych. Włączenie zadań z tego zakresu do programu przedakcesyjnego SAPARD stwarza możliwości zwiększenia skali inwestowania i przyspieszenia przemian, niezbędnych dla rozwoju obszarów wiejskich.

ZWIĄZKI Z INNYMI DZIAŁANIA POZA PROGRAMEM SAPARD

Obok stosowanych dotychczas instrumentów wspierających rozwój infrastruktury na obszarach wiejskich (dotacje wojewody i ARiMR, Fundusze Ochrony Środowiska i inne), inwestycje z tego zakresu wspierane będą również w ramach komponentu spójności społeczno-gospodarczej programu Phare 2000, a projekty w ramach programu SAPARD będą ich uzupełnieniem.

Inwestycje z zakresu rozwoju infrastruktury technicznej na obszarach wiejskich, realizowane w ramach programu SAPARD, będą również komplementarne w stosunku do dużych inwestycji infrastrukturalnych realizowanych w ramach programu ISPA.

OGÓLNE CELE DZIAŁANIA 3:

zwiększenie atrakcyjności obszarów wiejskich dla inwestorów lokalnych i inwestorów zewnętrznych;

zapewnienie mieszkańcom wsi odpowiednich standardów życia;

zapewnienie warunków dla wdrażania acquis communautaire. W pierwszym okresie realizacji programu, pomoc publiczna w ramach programu SAPARD, koncentrować się będzie na infrastrukturze technicznej, w tym wodociągach, kanalizacji, dostawie energii elektrycznej i innych formach energii, drogach, a także telekomunikacji i oparta będzie na regułach szczegółowych opisanych poniżej, odrębnie dla każdego schematu.

Przewiduje się możliwość uzupełnienia i modyfikacji zakresu wsparcia przemian strukturalnych poprzez rozwój infrastruktury społecznej oraz kompleksowe inwestycje w ramach odnowy wsi, na podstawie rekomendacji Komitetu Monitorującego.

POZIOM GEOGRAFICZNY DLA DZIAŁANIA 3

Działanie 3 obejmuje cały kraj poza miastami o wielkości powyżej 7 tysięcy mieszkańców.

OKRES OBJĘTY PROGRAMEM

Schematy będą objęte finansowaniem w okresie funkcjonowania programu SAPARD.

WDROŻENIE DZIAŁANIA 3

16 ekspozytur agencji wdrożeniowej, które mogą delegować część zadań instytucjom regionalnym.
Tabela finansowa dla działania 3

Całkowity koszt

Łącznie środki publiczne

Udział środków unijnych

Środki publiczne polskie

Środki prywatne

(mln EUR)

(mln EUR)

(mln EUR)

%

(mln EUR)

%

(mln EUR)

2000

89,4

87,7

65,7

75%

21,92

25%

1,75

2001

76,3

74,79

56,0

75%

18,7

25%

1,53

2002

54,5

53,41

40,0

75%

13,3

25%

1,09

2003

54,5

53,41

40,0

75%

13,3

25%

1,09

2004

54,5

53,41

40,0

75%

13,3

25%

1,09

2005

54,5

53,41

40,0

75%

13,3

25%

1,09

2006

54,5

53,41

40,0

75%

13,35

25%

1,09

Łącznie

438,2

429,54

322,1

107,3

8,73

SCHEMATY W RAMACH DZIAŁANIA 3

SCHEMAT 3.1. ZAOPATRZENIE GOSPODARSTW WIEJSKICH W WODĘ WRAZ Z UZDATNIANIEM ORAZ ODPROWADZANIE I OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW

Cele szczegółowe Schematu 3.1:

zwiększenie ilości gospodarstw wiejskich objętych systemem zagospodarowania ścieków;

zwiększenie ilości gospodarstw wiejskich zaopatrzonych wystarczającą ilość wody o odpowiedniej jakości.

Zakres pomocy dla Schematu 3.1.

Dotacje będą przyznawane na inwestycje z zakresu zaopatrzenia w wodę wraz z uzdatnianiem oraz na inwestycje związane z odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków.

Górna wysokość dotacji dla Schematu 3.1. – 400 tys. EUR.

Poziom pomocy w ramach Schematu 3.1.

Wysokość dotacji będzie zgodna z ograniczeniami ustalonymi przez Rozporządzenie SAPARD, a także zgodna z ustawowo określonymi limitami dla środków budżetowych przeznaczonych na dotowanie inwestycji realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego i będzie wynosiła do 50% wartości kosztorysowej inwestycji. Możliwość podwyższenia dotacji do 75%, zgodnie z ustawą o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999 i 2000, będzie zależała od wysokości dochodów samorządu, zakwalifikowania do gmin zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem lub jeśli inwestycja będzie realizowana przez gminę w celu zagospodarowania nieruchomości Skarbu Państwa przejętych od wojsk Federacji Rosyjskiej i przekazanych gminie na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 czerwca 1994 roku (zmniejszenie maksymalnych limitów zależeć będzie od popytu na środki).

Przy inwestycjach z zakresu zagrodowych oczyszczalni ścieków i zagrodowych urządzeń wodnych, wymagany będzie wkład własny mieszkańców wynoszący minimum 10% całkowitych zakwalifikowanych kosztów projektu.

Beneficjenci pomocy w ramach Schematu 3.1
gminy oraz związki międzygminne.
Kryteria wyboru projektów w ramach Schematu 3.1.:

przedstawienie dokumentacji technicznej wraz z pozwoleniami wymaganymi przez polskie prawo oraz wy ceną wskaźnikową danego projektu;

wielkość inwestycji dostosowana do bieżących potrzeb z zabezpieczeniem możliwości rozbudowy;

koordynacja planowanych inwestycji;

udział planowanych inwestycji w uatrakcyjnianiu obszaru objętego projektem (dla rozwoju przedsiębiorczości, rozwoju turystyki itp.);

preferencje dla gmin o niskim stopniu zwodociągowania;

preferencje dla inwestycji kanalizacji sieciowej i zagrodowej w gminach o dużym stopniu zwodociągowania;

preferencje dla zagrodowych oczyszczalni ścieków i zagrodowych urządzeń wodnych przy rozproszonej zabudowie, gdzie budowa sieci kanalizacyjnej i wodociągowej nie znajduje technicznego i ekonomicznego uzasadnienia.

Wskaźniki monitorowania dla Schematu 3.1.

Wskaźniki docelowe:
1000 projektów.
Wskaźniki fizyczne:

liczba przyłączy do wodociągów zbiorowych;

liczba wodociągów zagrodowych;

liczba przyłączy do kanalizacji sieciowej;

liczba oczyszczalni ścieków (zbiorczych);

liczba zagrodowych oczyszczalni ścieków.

SCHEMAT 3.2. GOSPODARKA ODPADAMI STAŁYMI

Cele szczegółowe Schematu 3.2.:
zwiększenie ilości gospodarstw wiejskich objętych systemem zagospodarowania odpadów.
Zakres pomocy dla Schematu 3.2.

Dotacje zostaną przyznane na inwestycje w ramach zagospodarowania odpadów stałych, w tym:

budowa, modernizacja i rekultywacja wysypisk odpadów stałych;

budowa lub modernizacja specjalnych miejsc utylizacji opakowań i nie zużytych środków ochrony roślin.

Górna wysokość dotacji dla Schematu 3.2. - 100 tys. EUR.

Poziom pomocy w ramach Schematu 3.2.

Wysokość dotacji będzie zgodna z ograniczeniami ustalonymi przez Rozporządzenie SAPARD, a także zgodna z ustawowo określonymi limitami dla środków budżetowych przeznaczonych na dotowanie inwestycji realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego i będzie wynosiła do 50% wartości kosztorysowej inwestycji. Możliwość podwyższenia dotacji do 75%, zgodnie z ustawą o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999 i 2000, będzie zależała od wysokości dochodów samorządu, zakwalifikowania do gmin zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem lub jeśli inwestycja będzie realizowana przez gminę w celu zagospodarowania nieruchomości Skarbu Państwa przejętych od wojsk Federacji Rosyjskiej i przekazanych gminie na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 czerwca 1994 roku (zmniejszenie maksymalnych limitów zależeć będzie od popytu na środki).

Beneficjenci pomocy w ramach Schematu 3.2.:
gminy oraz związki międzygminne.
Kryteria wyboru projektów w ramach Schematu 3.2.:

przedstawienie dokumentacji technicznej wraz z pozwoleniami wymaganymi przez polskie prawo oraz wyceną wskaźnikową, danego projektu;

wielkość inwestycji dostosowana do bieżących potrzeb z zabezpieczeniem możliwości rozbudowy;

koordynacja planowanych inwestycji;

udział planowanych inwestycji w uatrakcyjnianiu obszaru objętego projektem (dla rozwoju przedsiębiorczości, rozwoju turystyki itp.).

Wskaźniki monitorowania dla Schematu 3.2.

Wskaźniki docelowe:
350 projektów.
Wskaźniki fizyczne:

liczba wybudowanych wysypisk odpadów;

liczba wybudowanych zakładów utylizacji odpadów;

liczba zmodernizowanych wysypisk odpadów;

liczba zrekultywowanych wysypisk odpadów.

SCHEMAT 3.3. DROGI GMINNE I POWIATOWE NA OBSZARACH WIEJSKICH

Cele szczegółowe Schematu 3.3.:
poprawa lokalnej sieci komunikacyjnej.
Zakres pomocy dla Schematu 3.3.

Dotacje będą przyznawane na inwestycje związane z modernizacją, budową dróg gminnych i powiatowych na obszarach wiejskich, a także dróg dojazdowych do gruntów rolnych.

Górna wysokość dotacji dla Schematu 3.3. – 100 tys. EUR.

Poziom pomocy w ramach Schematu 3.3.

Wysokość dotacji będzie zgodna z ograniczeniami ustalonymi przez Rozporządzenie SAPARD, a także zgodna z ustawowo określonymi limitami dla środków budżetowych przeznaczonych na dotowanie inwestycji realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego i będzie wynosiła do 50% wartości kosztorysowej inwestycji. Możliwość podwyższenia dotacji do 75%, zgodnie z ustawą o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999 i 2000, będzie zależała od wysokości dochodów samorządu, zakwalifikowania do gmin zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem lub jeśli inwestycja będzie realizowana przez gminę w celu zagospodarowania nieruchomości Skarbu Państwa przejętych od wojsk Federacji Rosyjskiej i przekazanych gminie na podstawie przepisów ustawy z dnia l0 czerwca 1994 roku (zmniejszenie maksymalnych limitów zależeć będzie od popytu na środki).

Przy inwestycjach z zakresu dróg dojazdowych do gruntów rolnych, wymagany będzie wkład własny rolników wynoszący minimum 10% całkowitych zakwalifikowanych kosztów projektu.

Beneficjenci pomocy w ramach Schematu 3.3.:

gminy;

powiaty.

Kryteria wyboru projektów w ramach Schematu 3.3.:

przedstawienie dokumentacji technicznej wraz z pozwoleniami wymaganymi przez polskie prawo oraz wyceną wskaźnikową danego projektu;

wielkość inwestycji dostosowana do bieżących potrzeb z zabezpieczeniem możliwości rozbudowy;

koordynacja planowanych inwestycji;

udział planowanych inwestycji w uatrakcyjnianiu obszaru objętego projektem (dla rozwoju przedsiębiorczości, rozwoju turystyki itp.);

przewidywany stopień wzrostu przewozów towarowych i osobowych w odniesieniu do aktualnego obciążenia i stanu istniejących dróg;

utrzymanie integralności siei dróg;

uwzględnienie lokalnych potrzeb związanych z poprawą struktury gospodarstw i rozłogu pól (scalanie gruntów), tak aby drogi utwardzone nie były w przyszłości przeszkodą w tych działaniach;

dotacją może być objęty odcinek drogi nie krótszy niż 500 m, której szerokość jezdni nie będzie większa niż 6 m;

w przypadku dróg dojazdowych do gruntów rolnych - minimalnie 4 gospodarstwa, do których prowadzi droga.

Wskaźniki monitorowania dla Schematu 3.3.

Wskaźniki docelowe:
1000 projektów.
Wskaźniki fizyczne:

liczba km zmodernizowanych lub wybudowanych dróg gminnych i powiatowych;

liczba km zmodernizowanych lub wybudowanych dróg dojazdowych do gruntów rolnych.

SCHEMAT 3.4. ZAOPATRZENIE W ENERGIĘ

Cele szczegółowe Schematu 3.4:
zwiększenie jakości i efektywności dostaw energii, w tym wykorzystanie lokalnych nośników energii.
Zakres pomocy dla Schematu 3.4.

Dotacje będą przyznawane na inwestycje z zakresu zaopatrzenia w energię:

budowa i modernizacja sieci energetycznej (reelektryfikacja);

wykorzystanie lokalnych alternatywnych źródeł energii.

Górna wysokość dotacji dla Schematu 3.4. - 100 tys. EUR.

Poziom pomocy w ramach Schematu 3.4.

Wysokość dotacji będzie zgodna z ograniczeniami ustalonymi przez Rozporządzenie SAPARD, a także zgodna z ustawowo określonymi limitami dla środków budżetowych przeznaczonych na dotowanie inwestycji realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego i będzie wynosiła do 50% wartości kosztorysowej inwestycji. Możliwość podwyższenia dotacji do 75%, zgodnie z ustawą o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999 i 2000, będzie zależała od wysokości dochodów samorządu, zakwalifikowania do gmin zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem lub jeśli inwestycja będzie realizowana przez gminę w celu zagospodarowania nieruchomości Skarbu Państwa przejętych od wojsk Federacji Rosyjskiej i przekazanych gminie na podstawie przepisów ustawy z dnia l0 czerwca 1994 roku (zmniejszenie maksymalnych limitów zależeć będzie od popytu na środki).

Beneficjenci pomocy w ramach Schematu 3.4.:
gminy oraz związki międzygminne.
Kryteria wyboru projektów w ramach Schematu 3.4.:

przedstawienie dokumentacji technicznej wraz z pozwoleniami wymaganymi przez polskie prawo oraz wyceną wskaźnikową danego projektu;

wielkość inwestycji dostosowana do bieżących potrzeb z zabezpieczeniem możliwości rozbudowy;

koordynacja planowanych inwestycji;

udział planowanych inwestycji w uatrakcyjnianiu obszaru objętego projektem (dla rozwoju przedsiębiorczości, rozwoju turystyki itp.);

preferowane będą gminy, w których występuje deficyt energii lub nastąpiła dekapitalizacja urządzeń;

projekty wykorzystujące lokalne zasoby.

Wskaźniki monitorowania dla Schematu 3.4.

Wskaźniki docelowe:
250 projektów.
Wskaźniki fizyczne:

liczba kilometrów zmodernizowanych sieci energetycznych;

moc wytwarzana przy wykorzystaniu lokalnych, niekonwencjonalnych źródeł energii;

ilość gospodarstw wiejskich korzystających ze zmodernizowanych sieci energetycznych;

ilość gospodarstw wiejskich korzystających z niekonwencjonalnych źródeł energii.

SCHEMAT 3.5. TELEKOMUNIKACJA

Cele szczegółowe Schematu 3.5.:
zwiększenie ilości abonentów telefonicznych na obszarach wiejskich.
Zakres pomocy dla Schematu 3.5.

Dotacje będą przyznawane na inwestycje przyczyniające się do poprawy dostępności usług telekomunikacyjnych na obszarach wiejskich.

Górna wysokość dotacji dla Schematu 3.5. -20 tys. EUR.

Poziom pomocy w ramach Schematu 3.5.

Wysokość dotacji będzie zgodna z ograniczeniami ustalonymi przez Rozporządzenie SAPARD, a także zgodna z ustawowo określonymi limitami dla środków budżetowych przeznaczonych na dotowanie inwestycji realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego i będzie wynosiła do 50% wartości kosztorysowej inwestycji. Możliwość podwyższenia dotacji do 75%, zgodnie z ustawą o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999 i 2000, będzie zależała od wysokości dochodów samorządu, zakwalifikowania do gmin zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem lub jeśli inwestycja będzie realizowana przez gminę w celu zagospodarowania nieruchomości Skarbu Państwa przejętych od wojsk Federacji Rosyjskiej i przekazanych gminie na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 czerwca 1994 roku (zmniejszenie maksymalnych limitów zależeć będzie od popytu na środki).

Beneficjenci pomocy w ramach Schematu 3.5.:
gminy
Kryteria wyboru projektów w ramach Schematu 3.5.:

przedstawienie dokumentacji technicznej wraz z pozwoleniami wymaganymi przez polskie prawo oraz wyceną wskaźnikową danego projektu;

wielkość inwestycji dostosowana do bieżących potrzeb z zabezpieczeniem możliwości rozbudowy;

koordynacja planowanych inwestycji;

udział planowanych inwestycji w uatrakcyjnianiu obszaru objętego projektem (dla rozwoju przedsiębiorczości, rozwoju turystyki itp.);

preferencje dla gmin, w których gęstość telefoniczna (liczba abonentów na 100 mieszkańców) jest niższa niż średnia krajowa na obszarach wiejskich.

Wskaźniki monitorowania dla Schematu 3.5.

Wskaźniki docelowe
100 projektów.
Wskaźniki fizyczne
liczba nowych abonentów.
DZIAŁANIE 4: RÓŻNICOWANIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ NA OBSZARACH WIEJSKICH

UZASADNIENIE DZIAŁANIA 4

Całkowite bezrobocie na obszarach wiejskich w Polsce szacuje się na 2 miliony osób. W rezultacie procesów modernizacji i restrukturyzacji rolnictwa oraz tendencji demograficznych może nastąpić jego wzrost. W celu zapewnienia warunków wielofunkcyjnego i zrównoważonego rozwoju wsi niezbędne jest tworzenie nowych źródeł dochodu na obszarach wiejskich poza konwencjonalnym rolnictwem. Drogę poprawy sytuacji pokazują ostatnie sukcesy sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce, jednakże dotyczą one głównie obszarów miejskich. Na obszarach wiejskich mieszka wielu potencjalnych przedsiębiorców. Do głównych barier utrudniających rozwój tego sektora na obszarach wiejskich należy zaliczyć brak dostępu do kapitału i usług wspierających rozwój przedsiębiorczości oraz słabo rozwiniętą infrastrukturę. W ramach niniejszego środka działania przewiduje się wsparcie inwestycji oraz działań w zakresie promocji, informacji i marketingu.

Zasoby środowiska naturalnego mogą stanowić istotny czynnik rozwoju ekonomicznego niektórych regionów. W regionach charakteryzujących się wysokimi walorami przyrodniczymi, przewiduje się przeprowadzenie pilotażowych programów rolnośrodowiskowych. W rejonach o dużym udziale gleb słabych i marginalnych prowadzone będą pilotażowe programy zalesień. Świadczenie usług na rzecz środowiska stanowić będzie dodatkowe źródło dochodu dla rolników.
POWIĄZANIA Z INNYMI DZIAŁANIAMI POZA SAPARD
Działanie 4 powiązane jest z krajowym systemem pomocy w ramach polityki rozwoju obszarów wiejskich, a szczególnie z kredytami i pożyczkami na tworzenie miejsc pracy realizowanymi przez ARiMR. Projekty pilotażowe w ramach ochrony środowiska w rolnictwie i dywersyfikacji są częściowo kontynuacją projektu PHARE 99.

Niniejsze działanie ma charakter komplementarny w stosunku do PHARE 2000 w części dotyczącej spójności społeczno-gospodarczej. Projekty PHARE 2000 dotyczyć będą przedsięwzięć większych, realizowanych także w miastach.

CELE OGÓLNE DZIAŁANIA 4:

rozwój potencjału obszarów wiejskich w Polsce oraz zapewnienie rolnikom dodatkowych źródeł dochodu, a mieszkańcom obszarów wiejskich - zatrudnienia poza rolnictwem;

zapewnienie rolnikom świadczącym usługi na rzecz środowiska dodatkowych źródeł dochodu.

Projekty pilotażowe w zakresie programów rolnośrodowiskowych i zalesień (schemat 4.3) będą służyć wypracowaniu w Polsce docelowych systemów zachowanie różnorodności biologicznej i ochrony krajobrazu dla wdrożenia Rozporządzenia Rady (WE) 1257/99. Realizowane będą na trzech typach obszarów:

rozległe doliny rzek Narew i Warta

region warmińsko-mazurski

region podkarpacki

ZASIĘG GEOGRAFICZNY DLA DZIAŁANIA 4

Działanie w ramach schematów 4.1 i 4.2 obejmuje cały kraj poza miastami o wielkości powyżej 7 tysięcy mieszkańców. Schemat 4.3 (programy rolnośrodowiskowe i zalesianie) wdrażany będzie w podanych wyżej regionach.

HARMONOGRAM DLA DZIAŁANIA 4

Niniejsze działania wdrażane będą przez cały okres trwania programu SAPARD.
Tabela finansowa dla działania 4

Całkowity koszt

Łącznie środki publiczne

Udział środków unijnych

Środki publiczne polskie

Środki prywatne

(mln EUR)

(mln EUR)

(mln EUR)

%

(mln EUR)

%

(mln EUR)

2000

43,32

21,96

16,47

75%

5,49

25%

21,36

2001

46,27

24,91

18,68

75%

6,23

25%

21,36

2002

90,84

48,11

36,00

75%

12,03

25%

42,73

2003

90,48

47,75

35,80

75%

11,94

25%

42,73

2004

90,49

47,76

35,80

75%

11,94

25%

42,73

2005

90,70

47,79

35,90

75%

11,99

25%

42,73

2006

90,74

48,01

36,00

75%

12,00

25%

42,73

Łącznie

542,84

286,47

214,80

71,62

256,37

SCHEMAT 4.1: DOTACJE NA INWESTYCJE W DZIEDZINIE RÓŻNICOWANIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ NA OBSZARACH WIEJSKICH

Cele szczegółowe dla Schematu 4.1:

zwiększenie liczby gospodarstw posiadających trwałe źródła dodatkowego dochodu osiąganego z działalności gospodarczej poza konwencjonalnym rolnictwem;

stworzenie nowych, trwałych miejsc pracy dla mieszkańców wsi;

zwiększenie potencjału turystycznego obszarów wiejskich.

Zakres dotacji w ramach Schematu 4.1.:

budowa i modernizacja budynków gospodarczych, mieszkalnych oraz użytkowych;

zakup maszyn, sprzętu komputerowego i urządzeń;

zagospodarowanie terenu, na którym realizowana jest inwestycja;

zakup środków transportu (w szczególnych przypadkach jako niezbędna część przedsięwzięcia);

materiał szkółkarski- zakup;

koszty marketingu i promocji.

Niniejsze działanie obejmuje w szczególności projekty w takim zakresie jak:

produkcja, przetwórstwo, marketing produktów rolno-żywnościowych, produktów drzewnych, innowacyjnych produktów roślinnych i zwierzęcych, produktów rybnych, roślin ozdobnych i innych surowców naturalnych;

wspólne użytkowanie maszyn;

usługi na rzecz środowiska naturalnego;

działalność rzemieślnicza i rękodzielnictwo;

usługi dla ludności;

działalność w branży turystycznej, rekreacyjnej, gastronomicznej, handlowej, agroturystycznej, kulturalnej i edukacyjnej;

mała infrastruktura turystyczna;

alternatywne źródła energii.

Beneficjanci Schematu 4.1.

osoby fizyczne: rolnicy i domownicy;

przedsiębiorcy (w rozumieniu ustawy o działalności gospodarczej), tworzący miejsca pracy dla mieszkańców wsi;

organizacje pozarządowe gminy, związki między gminne.

Poziom pomocy w ramach Schematu 4.1.

Ustala się, że dotacje stanowić będą do 50% całkowitych zakwalifikowanych kosztów projektu, z tym że na środki transportu dotacje mogą sięgać do 30%.

Górna wysokość dotacji dla Schematu 4.1.

dla rolników i domowników na przedsięwzięcia zapewniające dodatkowe źródła dochodu, górna wysokość dotacji wynosi 12 000 EUR;

dla przedsiębiorców tworzących trwale miejsca pracy dla mieszkańców obszarów wiejskich, górna wysokość dotacji wynosi 6 000 EUR na jedno nowoutworzone miejsce pracy.

Maksymalna wysokość dotacji dla jednego przedsiębiorcy wynosi 36 000 EUR;

dla organizacji pozarządowych. gmin i związków międzygminnych – 25 000 EUR na jeden projekt małej infrastruktury turystycznej na obszarach wiejskich.

Kryteria wyboru projektów dla Schematu 4.1.

Głównym warunkiem otrzymania wsparcia przez rolników i domowników jest wykazanie, że projekt przyniesie trwały dochód dodatkowy. Przedsiębiorcy muszą wykazać utworzenie nowych, trwałych miejsc pracy dla mieszkańców wsi (w tym samozatrudnienie). Organizacje pozarządowe, gminy i związki międzygminne, budujące małą infrastrukturę turystyczną powinny wykazać, że inwestycja zwiększy atrakcyjność rejonu i wpłynie na lepsze wykorzystanie istniejących i planowanych miejsc noclegowych.

Dla ustalenia, czy powyższe warunki są spełnione wprowadza się następujące wymogi:
złożenie planu przedsięwzięcia, w tym inwentaryzacji zasobów i prognozy finansowej opartej na planie marketingowym.
Ponadto na selekcję wpływ będzie miała m.in:

zgodność ze strategią rozwoju danego obszaru;

efektywność inwestycji;

długoterminowe perspektywy ekonomiczne;

lokalizacja przedsięwzięcia;

wykorzystanie lokalnych zasobów;

preferowana orientacja na nowy rynek (wewnętrzny lub zagraniczny) oraz nowe produkty.

Wskaźniki docelowe dla Schematu 4.1.

5 500 projektów zrealizowanych w gospodarstwach rolnych 4 000 projektów zrealizowanych przez przedsiębiorców;

450 projektów w dziedzinie małej infrastruktury turystycznej dodatkowe źródło dochodu dla 5500 gospodarstw;

16 000 nowych miejsc pracy dla mieszkańców obszarów wiejskich.

Wskaźniki fizyczne dla Schematu 4.1.

liczba złożonych wniosków;

liczba zatwierdzonych wniosków;

liczba budynków wybudowanych / zmodernizowanych;

liczba zakupionego sprzętu;

ilość nowej infrastruktury turystycznej.

Wskaźniki rezultatów dla Schematu 4.1:

liczba stworzonych miejsc pracy;

liczba utrzymanych miejsc pracy.

Wdrożenie Schematu 4.1.

Niniejsze działanie będzie wdrażane przez ARiMR, przy czym ocena ekonomiczna projektów w regionach będzie prowadzona przez specjalistyczne instytucje, wyłonione w każdym regionie drogą przetargu.

SCHEMAT 4.2. INFORMACJA, MARKETING I PROMOCJA

Cele szczegółowe dla Schematu 4.2.

gromadzenie i upowszechnianie informacji na temat możliwości różnicowania działalności gospodarczej na obszarach wiejskich poprzez organizacje zawodowe, stowarzyszenia, gminy, powiaty i województwa;

rozwój inicjatyw zbiorowych na rzecz marketingu przedsięwzięć różnicowania działalności gospodarczej na obszarach wiejskich.

Zakres działań podejmowanych w ramach Schematu 4.2.:

badania marketingowe;

inwentaryzacja zasobów;

działania promocyjne i informacyjne;

wsparcie dla działań marketingowych upowszechnienie "dobrych przykładów";

certyfikacja

Beneficjenci Schematu 4.2.
organizacje rozwoju lokalnego, organizacje branżowe, organizacje producentów, inne organizacje pozarządowe, samorządy terytorialne, ośrodki doradztwa rolniczego.
Wysokość dotacji w ramach Schematu 4.2.

Maksymalna wysokość dotacji wynosić będzie 50% całkowitych kosztów zakwalifikowanych nie więcej niż 100 000 EUR.

Warunki uzyskania pomocy w ramach Schematu 4.2.

Każdy projekt powinien zawierać plan przedsięwzięcia, w tym mierzalne cele finansowe, marketingowe i wskaźniki wyników dla każdej inicjatywy.

Działania w ramach Schematu 4.2. będą miały charakter zróżnicowany. Szczegółowe kryteria selekcji będą musiały być dostosowane do rodzaju projektów.

Poniżej podane są niektóre z możliwych kryteriów wyboru:

kształtowanie świadomości i umiejętności marketingowych przedsiębiorców;

ulepszenie przepływu informacji pomiędzy podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą na obszarach wiejskich;

wspólne inicjatywy marketingowe i promocyjne, które są zbyt drogie dla pojedynczego            przedsiębiorcy;

spójność z kierunkami strategii rozwoju danego regionu;

poparcie przedsiębiorców dla inicjatyw zbiorowych.

Wskaźniki monitorowania dla Schematu 4.2. Wskaźniki fizyczne:

liczba złożonych/zaaprobowanych projektów;

liczba przeprowadzonych imprez informacyjnych;

liczba wspieranych inicjatyw marketingowych.

Ustawa z dnia 26 listopada 1998 r, o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999 i 2000. Objęci systemem ubezpieczenia społecznego rolników, w rozumieniu ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.