CHARAKTERYSTYKA MIASTA I GMINY

    
II. CHARAKTERYSTYKA MIASTA I GMINY

2.1. Dane administracyjne

Miasto i Gmina Gryfino należy do powiatu gryfińskiego i położona jest w południowo – zachodniej części województwa zachodniopomorskiego. Gmina Gryfino: od strony południowej graniczy z gminami: Widuchowa i Banie od zachodu z gminą Kołbaskowo i Republiką Federalną Niemiec (Gartz). Granicę północną wyznaczają miasto Szczecin i gmina Stare Czarnowo. Natomiast wschodnią granicę wyznacza gmina Bielice.

Miasto Gryfino: położone jest centralnie w zachodniej części gminy.

Gmina współdziała w ramach współpracy z pięcioma gminami partnerskimi. Współpraca ma zarówno wymiar krajowy jak i międzynarodowy. Do gmin partnerskich Gryfina należą gminy niemieckie: Gartz, Schwedt, Bersenbruck oraz Barlinek (województwo zachodniopomorskie) i Raciechowice (województwo małopolskie).

Współpraca ukierunkowana jest głównie na działania w zakresie gospodarki komunalnej, kultury, oświaty i sportu. Realizowana jest także poprzez wspólne przedsięwzięcia kulturalne i oświatowo – sportowe.

2.2. Warunki gospodarcze

2.2.1. Uwarunkowania demograficzne

            Miasto i Gmina Gryfino posiada status gminy miejsko-wiejskiej. Powierzchnia miasta i gminy wynosi: 253,080 km2. Liczba ludności zamieszkująca miasto i gminę wynosi 31 505 osób (dane za rok 2003), co wskazuje na wysoki wskaźnik zaludnienia (124,48 osoby / km2). Sieć osadnicza gminy obejmuje 41 miejscowości, skupione w 28 sołectwach. Szczegółowy wykaz miejscowości zawiera tabela 1.

  Wykaz miejscowości wchodzących 
w skład gminy Gryfino          

T a b e l a  1   

Miejscowości wchodzące w skład gminy Gryfino

Liczba mieszkańców Sołectwo

Składowe części miejscowości

Nazwa 

Rodzaj

1

2

3

5

Bartkowo

158  

Bartkowo

Bartkowo 

Wieś

Borzym

328  

Borzym

Borzym

Wieś

Chlebowo

165  

Chlebowo

Chlebowo

Wieś

Chwarstnica

331  

Chwarstnica

Chwarstnica

Wieś

Osuch

Młyn

Czepino

404  

Czepino

Czepino

Wieś

87  

Nowe Brynki

Kolonia

Daleszewo

643  

Dalszewo

Daleszewo

Wieś

25  

Łubnica

Przysiółek

Dębce

119  

Żabnica

Dębce

Kolonia

Dołgie

304  

Dołgie

Dołgie

Osada

Drzenin

284  

Drzenin

Drzenin

Osada

Gardno

1085  

Gardno

Gardno

Wieś

Krajnik

168  

Krajniik

Krajnik

Wieś

Krzypnica

170  

Krzypnica

Krzypnica

Wieś

24  

Pastuszka

Kolonia

Mielenko Gryfińskie

129  

Mieleńko Gryfińskie Mielenko  Gryfińskie

Wieś

Nowe Czarnowo

845  

Nowe Czarnowo 

Nowe Czarnowo

Wieś

Parsówek

84  

Parsówek

Parsówek

Osada

Pniewo

465  

Pniewo

Pniewo

Wieś

Radziszewo

455  

Radziszewo

Radziszewo

Wieś

Sobiemyśl

359  

Sobiemyśl

Sobiemyśl

Osada

Skrzynice

Kolonia

Sobieradz

281  

Sobierazd

Sobieradz

Wieś

Stare Brynki

486  

Stare Brynki

Stare Brynki

Osada

10  

Raczki

Kolonia

Steklinko

32  

Steklinko

Steklinko

Wieś

Steklno

173  

Steklno

Steklno

Wieś

18  

Gajki

Leśniczówka

7  

Ciosna

Kolonia

7  

Śremsko

Wybudowanie

Wełtyń

743  

Wełtyń

Wełtyń

Wieś

Wirów

113  

Wirów

Wirów

Osada 

59  

Wirówek

Osada 

Włodkowice

24  

Włodkowice

Włodkowice

Wieś 

25  

Zaborze

Wieś 

Wysoka Gryfińska

295  

Wysoka Gryfińska

Wysoka Gryfińska

Osada 

Żabnica

409  

Żabnica

Żabnica

Wieś 

Żórawie

109  

Żórawie

Żórawie

Wieś 

Szczawno

Przysiółek 

Żórawki

138  

Żórawki

Żórawki

wieś 

2.2.2. Uwarunkowania społeczne

Gmina Gryfino liczy 31 505  mieszkańców przy ogólnej powierzchni ewidencyjnej 254 km2. Daje to gęstość zaludnienia równą 124,03 osób/ 1 km2, co jest wskaźnikiem wysokim na tle innych gmin województwa.

Zmiany liczby mieszkańców na terenie gminy Gryfino przedstawia tabela 2.

Rozwój liczby mieszkańców w gminie Gryfino 

T a b e l a  2 

Lata

Ludność ogółem

Gęstość zaludnienia

Liczba kobiet
100 mężczyzn

   GMINA

1995

31283

123,2

100,5

1996

31412

123,7

100,4

1997

31525

124,1

101,1

1998

31733

124,9

101,1

1999

31842

124,9

101,4

2000

31876

125,5

101,4

2001

31385

125,9

bd

2002

31433

123,2

bd

2003

31505

124,0

bd

   w tym MIASTO

1995

22217

87,46

102,0

1996

22298

87,78

102,0

1997

22307

87,82

102,6

1998

22435

88,32

102,7

1999

22478

88,49

102,4

2000

22473

88,47

102,6

2001

22143

87,17

bd

2002

21906

86,24

bd

2003

21893

86,19

bd

Źródło: Roczniki statystyczne woj. Szecińskiego z lat 1995, 1996, 1997; GUS oddz. Szczecin, Urząd Miasta i Gminy Gryfino

            Z powyższej tabeli wynika, iż ludność gminy w stosunku do roku 1995 wzrosła o 1,9%, a co za tym idzie odnotowano niewielki wzrost gęstości zaludnienia. Ponadto zauważa się niewielką przewagę kobiet w stosunku do liczby mężczyzn (współczynnik feminizacji wynosi 101,4 , a w mieście 102,6).

W ostatnich kilku latach zauważa się wyhamowanie tendencji wzrostowej liczby mieszkańców, niemniej jednak gmina Gryfino charakteryzuje się jednym z wyższych wskaźników przyrostu naturalnego wśród gmin powiatu. (Dane GUS za 2000-2002).

Zróżnicowanie w poszczególnych klasach produkcyjnych ludności dla miasta i obszaru wiejskiego gminy przedstawia poniższa tabela.

Struktura ludności w gminie Gryfino wg wieku w latach 1995-2002

T a b e l a  3  

Rok

Ogólna liczba ludności

Ludność wg grup wieku [%]

W wieku nieprodukcyjnym na 100 os. w wieku produkcyjnym

przedprodukcyjnym

produkcyjnym

poproducyjnym

  GMINA

1995

31283

30,0

61,8

8,2

61

1996

31412

29,0

62,7

8,3

59

1997

31525

27,6

63,9

8,5

56

1998

31733

26,7

64,7

8,6

54

1999

31842

25,5

65,8

8,7

51

2000

31876

24,5

66,8

8,9

bd

2001

31989

23,3

68,1

9,2

bd

2002

31286

23,0

67,0

9,9

bd

  w tym MIASTO

1995

22217

29,5

63,6

6,9

57

1996

22298

28,3

64,6

7,1

54

1997

22307

26,7

65,9

7,4

51

1998

22435

25,7

66,8

7,5

49

1999

22478

24,3

68,0

7,7

47

Źródło: Rocznik statystyczny woj. szczecińskiego 1995, 1996, GUS oddz. Szczecin

Z przedstawionych powyżej danych  wynika kilka ważnych dla rozwoju społeczno – gospodarczego gminy wniosków. Zmniejszający się przyrost naturalny spowodował spadek liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym – spadek o ok. 5 punktów procentowych. Natomiast zaznacza się wzrost liczby ludności w wieku produkcyjnym. W związku z trudną sytuacją na rynku pracy stanowi to poważny demograficzny problem dla gminy, tym bardziej, że prognozy zapowiadają wzrost udziału tej grupy w ogóle populacji. Stawia to gminę w konieczności podjęcia środków zaradczych w kwestii polityki zatrudnienia.

Grupa osób w wieku poprodukcyjnym wzrasta minimalnie, jednak w związku z coraz to nowymi rocznikami wkraczającymi na rynek pracy, przy bardzo niskim przyroście naturalnym można spodziewać się wzrostu liczby osób w tej grupie demograficznej.

Podstawowymi czynnikami kształtującymi rzeczywisty przyrost ludności są przyrost naturalny i saldo migracji. Wartości powyższych wskaźników demograficznych przedstawia tabela 4.

Migracje i ruch naturalny ludności na terenie gminy Gryfino

T a b e l a  4 

Lata

Napływ ludności ogółem

Odpływ ludności ogółem

Saldo migracji

Przyrost naturalny ogółem

Wskaźnik dynamiki demograficznej

  GMINA

1995

696

528

+168

143

1,62

1996

474

466

+8

128

1,48

1997

551

518

+33

107

1,48

1998

464

516

-52

66

1,26

1999

159

451

+8

72

1,30

2000

bd

bd

bd

91

1,34

2001

bd

bd

bd

90

bd

2002

bd

bd

bd

79

bd

  w tym MIASTO

1995

386

330

+56

123

1,94

1996

279

313

-34

110

1,70

1997

312

332

-20

70

1,48

1998

Bd

bd

bd

52

1,33

1999

251

319

-68

72

1,50

2000

bd

bd

bd

14

1,36

Źródło: Rocznik statystyczny woj. szczecińskiego 1995, 1996

Kształtowanie się przyrostu naturalnego na terenie gminu Gryfino na przestrzeni lat 1995 –2000 przedstawia poniższy wykres 1:

Wykres 1  Przyrost naturalny w poszczególnych latach na terenie gminy Gryfino.

Analiza danych w rozważanym okresie wskazuje na zmniejszającą się z roku na rok liczbę urodzin, zarówno na wsi jak i w mieście Gryfino, przy jednoczesnym wzroście liczby zgonów.  Wskaźnik dynamiki demograficznej, liczony jako stosunek liczby urodzin do liczby zgonów, był najwyższy w latach `95 i `96 i wynosił odpowiednio: gmina - 1,61 w roku 1995, miasto - 1,94 w roku 1995. W roku 1996 współczynnik dynamiki demograficznej wynosił 1,48 - gmina i 1,70 - miasto. W 1998 roku współczynnik dynamiki demograficznej osiągnął najniższy poziom (1,26 dla gminy i 1,33 dla miasta), a od 1999 roku wykazuje niewielki wzrost. Przyrost naturalny ma wyraźną tendencję malejącą zarówno na wsi jak i w mieście Gryfino.

2.2.3. Struktura bezrobocia

Dokonujące się w ostatnich latach przekształcenia strukturalne i gospodarcze miały ogromny wpływ na sytuację ekonomiczną ludności. Dotyczy to zarówno ludności mieszkającej w miastach, jak i wiejskiej, która z powodu likwidacji Państwowych Gospodarstw Rolnych i słabej kondycji rolnictwa indywidualnego została w szczególności narażona na niekorzystne skutki transformacji. Bezrobocie zarówno jawne, jak i ukryte stanowi poważny społeczny i ekonomiczny problem gminy.

Wśród głównych przyczyn bezrobocia należy wymienić:

  • restrukturyzację gospodarki (likwidacja miejsc pracy w Gryfinie i Szczecinie),
  • brak wystarczającej liczby ofert dla absolwentów szkół,
  • regres gospodarczy w sektorze rolniczym i innych gałęziach gospodarki,
  • brak kapitału inwestycyjnego zarówno własnego jak i obcego oraz zasobów kapitału

Gmina Gryfino charakteryzuje się wskaźniekiem bezrobocia o wielkości 15,2 %

Szczegółowe dane dotyczące bezrobocia dotyczące różnych aspektów wśród mieszkańców gminy Gryfino obrazują tabele 5 i 6. 

Bezrobotni według wieku i płci
 w gminie Gryfino 

T a b e l a  5

Wiek

Liczba osób

w tym kobiety

18 - 24

867

415

25 - 34

891

516

35 – 44

649

387

45 – 54

696

373

55 – 59

78

24

60 – 64

6

0

Razem

3187

1715

    Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Gryfinie ( stan na dzień 31.12.2003 r.)

Bezrobotni wg wykształcenia w gminie Gryfino                       T a b e l a  6

Wykształcenie

Liczba osób

%

w tym kobiety

%

- wyższe

146

4,58

98

5,71

- średnie zawodowe

506

15,87

337

19,65

- średnie ogólnokształcące

314

9,85

241

14,05

- zasadnicze

1164

36,52

491

28,62

- podstawowe

1057

33,16

548

31,95

Razem

3187

100

1715

100

Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Gryfinie ( stan na dzień 31.12.2003 r.)

Największą grupę bezrobotnych stanowią osoby w wieku producyjnym – mobilnym. Ponadto bardzo trudna  jest sytuacja kobiet na rynku, są one liczniejszą grupą wśród zarejestrowanych, co wskazuje na ich gorszą pozycję na rynku pracy.

Na stan bezrobocia ma również wpływ stopień wykształcenia. Aż 33,16% wśród zarejestrowanych bezrobotnych stanowią osoby, które posiadają zaledwie wykształcenie podstawowe. W związku z tym należy położyć szczególny nacisk na podnoszenie kwalifikacji bezrobotnych, w tym organizowanie kursów i szkoleń dokształcających. Ponadto ożywienie gospodarcze terenów wiejskich (wielofunkcyjność rozwoju), walka z bezrobociem, tworzenie nowych miejsc pracy powinno wpisać się do zadań priorytetowych gminy.

2.3. Położenie geograficzne

Zgodnie z fizycznogeograficzną regionalizacją Polski wg Kondrackiego, miasto i gmina swoim obszarem obejmuje dwa mezoregiony wchodzące w skład podprowincji Pobrzeży Południowobałtyckich.

Mezoregion Równiny Wełtyńskiej to strefa moreny dennej zlodowacenia bałtyckiego. Stanowi ona zachodni kraniec Niziny Pyrzyckiej. Równina jest lekko sfalowana, z licznymi nieregularnymi wzniesieniami o łagodnych stokach i przeciętnej wysokości 30 – 50 metrów nad poziomem morza. Występują tu liczne jeziora rynnowe i niewielka ilość lasów. Północna część gminy zamknięta jest pagórkami morenowymi pochodzenia glacjalno – tektonicznego.

Mezoregion Dolina Odry jest erozyjnie wcięta w osady plejstoceńskie. Rzeka (po regulacji) płynie dwoma ramionami tworząc szerokie na 2 – 3 kilometry Międzyodrze. Większe połacie Doliny zajęte są przez zabagnioną terasę zalewowo – denną (dolinową), wyższe partie stanowią terasę środkową przechodzącą stopniowo w terasę wyższą.

Teren urozmaicony jest miejscami przez strome krawędzie dolin Tywy i Pniewy powstałe w skutek erozji i meandrowania tych rzeczek przebijających się przez morenowe wzgórza do Odry.

Najwyższym punktem gminy jest wzgórze leżące na zachód od Włodkowic, na granicy gminy – 70 m npm. Najniżej położone są łąki w północnej części Międzyodrza. Podczas gdy poziom Odry wynosi tu 0,1 m npm., to na łąkach tych notuje się depresję sięgającą –0,3 m. Średnia wysokość terenu gminy wynosi około 30 m npm.

2.4. Użytkowanie terenu

Rozpatrując kryterium obszarowe gminy Gryfino można stwierdzić, iż ponad połowa powierzchni gminy użytkowana jest rolniczo.

Użytki rolne zajmują tutaj 14 075 ha tj. 55,51%; jej powierzchni ewidencyjnej. Użytki leśne zajmują obszar o powierzchni 5412 ha co stanowi 21,34 % powierzchni.

W porównaniu z innymi gminami powiatu gryfińskiego omawiana gmina charakteryzuje się dość znacznym udziałem obszarów rolniczych, natomiast posiada ona najniższy procent zalesienia w powiecie. Duża ilość przemysłu na obszarze gminy wraz z terenem miejskim sprawia, iż jest to gmina zurbanizowana o dość znacznych terenach osiedlowych. Na obszarach wiejskich gmina posiada też atrakcyjne tereny dla uprawiania turystyki i rekreacji.

Uproszczoną strukturę użytkowania gruntów na terenie gminy Gryfino, na podstawie danych otrzymanych z Urzędu Miasta i Gminy przedstawiono w tabeli 7 oraz na wykresie 2.

Struktura użytkowania gruntów na terenie miasta i gminy Gryfino  (stan na dzień 01.01.2004 r.)

T a b e l a  7

Rodzaje gruntów Powierzchnia ewidencyjna [ha] Udział w ogólnej powierzchni [%]

Obszar wiejski

Obszar miejski

Razem

Obszar wiejski

Obszar miejski

Razem

Powierzchnia ogólna

24403

952

25355

100

100

100

Użytki rolne

13595

480

14075

55,71

50,42

55,51

grunty orne

10940

260

11200

44,83

27,31

44,17

Sady

97

12

109

0,39

1,26

0,43

łąki trwałe

1607

148

1755

6,58

15,54

6,92

pastwiska trwałe

514

31

545

2,10

3,25

2,15

grunty rolne zabudowane

341

19

360

1,39

1,99

1,42

grunty pod stawami

0

0

0

0

0

0

grunty pod rowami

96

10

106

0,39

1,05

0,42

Użytki leśne

5391

21

5412

22,09

2,20

21,34

lasy

5243

8

5251

21,48

0,84

20,71

grunty zadrzewione i zakrzewione

148

13

161

0,60

1,36

0,63

Grunty zabudowane  i zurbanizowane

1214

322

1536

4,97

33,82

6,07

tereny mieszkalne

14

72

86

0,05

7,56

0,34

tereny przemysłowe

419

17

436

1,71

1,78

1,72

inne tereny zabudowane

24

60

84

0,09

6,30

0,33

zurbanizowane tereny niezabudowane

8

27

35

0,03

2,83

0,14

tereny rekreacyjne wypoczynkowe

10

40

50

0,04

4,20

0,20

tereny komunikacyjne

drogi

655

83

738

8,718487

2,91

2,91

kolejowe

80

23

103

2,415966

0,40

0,41

inne

0

0

0

0

0

0

użytki kopalne

4

0

4

0,01

0

0,02

Wody

1137

106

1243

4,65

11,13

4,90

powierzchniowe płynące

885

105

990

3,62

11,02

3,90

powierzchniowe stojące

252

1

253

1,03

0,10

1,00

Tereny inne

3066

23

3089

12,56

2,41

12,18

użytki ekologiczne

0

0

0

0

0

0

Nieużytki

2880

16

2896

11,80

1,68

11,42

tereny różne

186

7

193

0,76

0,73

0,76

Źródło: Urząd Miasta i Gminy Gryfino

Wykres 2  Struktura użytkowania gruntów na terenie gminy Gryfino.

2.4.1. Rolnictwo

Ogólna powierzchnia użytków rolnych gminy Gryfino wynosi 14 075 ha, co stanowi 55,51 % ogólnej powierzchni gruntów miasta i gminy.

Rolnictwo odgrywa bardzo ważną rolę w tworzeniu struktury gospodarczej tego terenu. Skupia ono znaczne zasoby w postaci siły roboczej oraz majątku trwałego. Dobry rozwój rolnictwa na tym terenie opiera się na:

  • korzystnych warunkach przyrodniczych (wskaźnik jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej kształtuje się na poziomie 73,4 pkt.),
  • znacznych zasobach siły roboczej,
  • wcześniejszym zainwestowaniu w postaci obiektów inwentarskich i z zakresu infrastruktury technicznej.

            Najbardziej intensywna produkcja rolna prowadzona jest we wschodniej części gminy, obejmująca takie sołectwa i miejscowości jak: Wełtyń, Wirów, Chwarstnica, Sobieradz, Borzym, Bartkowo.

Obszarami o średniej i małej produkcyjności rolniczej są obszary północnej i południowej części gminy obejmująca sołectwa i miejscowości: Radziszewo, Daleszewo, Żabnica oraz Steklinko, Steklno, Zaborze, Włodkowice, Żórawki, Żórawie, Nowe Czarnowo.

Główne kierunki produkcji rolnej to:

  • uprawy
  • produkcja zwierzęca
  • przetwórstwo rolno-spożywcze.

            Według przeprowadzonego w 2002 roku Powszechnego Spisu Rolnego struktura gospodarki rolnej przedstawia się następująco według tabel 8, 9,: 

Powierzchnia zasiewów zbóż podstawowych w gminie Gryfino

T a b e l a  8

Produkcja roślinna/uprawy

Rodzaj upraw

Powierzchnia upraw [ha]

Udział procentowy

Ogółem

5617

100

pszenica

4371

77,8

żyto

606

10,8

jęczmień

294

5,2

owies

163

2,9

pszenżyto

184

3,3

Źródło: Powszechny Spis Rolny, 2002 

Zwierzęta gospodarskie w gminie Gryfino

T a b e l a  9

Produkcja zwierzęca

Rodzaj hodowli

Liczba pogłowia [szt.]

Bydło

761

Trzoda chlewna

4499

Owce

6

Kozy

48

Konie

56

Króliki

199

Pozostałe zwierzęta futerkowe

11

Pnie pszczele

285

Drób ogółem

830853

          Źródło: Powszechny Spis Rolny, 2002

 Łączna liczba gospodarstw rolnych w mieście i gminie wynosi 1 402 szt. Najwięcej jest gospodarstw małych, czyli do 1 ha ( ok. 765) co stanowi 55% wszystkich gospodarstw gminy. Gospodarstw powyżej 15 ha jest ok. 90. Poniższa tabela przedstawia charakterystykę gospodarstw rolnych:

Charakterystyka gospodarstw rolnych według siedziby gospodarstwa

T a b e l a  10

Grupy obszarowe  użytków rolnych

Liczba gospodarstw

W tym gospodarstwa indywidualne

Ogółem

1402

1397

Do 1 ha

765

765

1 – 5 ha

380

380

5 – 10 ha

114

114

10 – 15 ha

53

53

15 ha i więcej

90

85

  MIASTO

Ogółem

277

276

Do 1 ha

170

170

1 – 5 ha

84

84

5 – 10 ha

14

14

10 – 15 ha

5

5

15 ha i więcej

4

3

  WIEŚ

Ogółem

1125

1121

Do 1 ha

595

595

1 – 5 ha

296

296

5 – 10 ha

100

100

10 – 15 ha

48

48

15 ha i więcej

86

82

      Źródło: Powszechny Spis Rolny, 2002

            Większość powierzchni użytków rolnych miasta i gminy, znajduje się we władaniu gospodarstw indywidualnych, posiadających minimum 1 ha użytków rolnych. Powierzchnia indywidualnych gospodarstw rolnych wynosi 8 984 ha, co stanowi około 50% ogółu gospodarstw. Pozostałe użytki są we władaniu Agencji Nieruchomości Rolnych, spółek z osobowością prawną i ogrodów działkowych.

2.4.2. Gospodarka rybacka

            Grunty pod wodami, wyszczególnione w ewidencji gruntów użytkowane są w różny sposób.

Jeziora leżące na terenie gminy Gryfino oprócz pełnionej funkcji rekreacyjnej, użytkowane są również w sposób umożliwiający prowadzenie gospodarki rybackiej. Na terenie gminy jeziorami mającymi znaczenie w gospodarce rybackiej są: Wełtyńskie, Wirów i Steklno.

Na kanale Odry Wschodniej odprowadzającym ciepłe wody zrzutowe elektrowni „Dolna Odra” w Nowym Czarnowie, działalność prowadzi pięć prywatnych gospodarstw rybackich.

Taka działalność prowadzona jest również na stawach m.in. w Mielenku Gryfińskim, Wirowie i Gajkach k/Pniewa.

2.4.3. Gospodarka leśna

Obszary leśne znajdujące się głównie na wschód i południowy wschód od Gryfina, zajmują około 21%, tj. (5 251 ha) powierzchni miasta i gminy. Są to najczęściej drzewostany sosnowe na siedliskach borowych z domieszką gatunków liściastych. Większość lasów to lasy państwowe w zarządzie Nadleśnictwa Gryfino.

2.4.4. Przemysł

            Miasto i gmina Gryfino jest obszarem o znacznym uprzemysłowieniu. Dominującą rolę odgrywa tutaj węglowa Elektrownia „Dolna Odra” w Nowym Czarnowie. Tereny wokół elektrowni stanowią strefę działalności przemysłowej. Oprócz wyżej wymienionej elektrowni Firma „Fliegel-Textil Service” Sp. z o.o. wybudowała nowoczesną pralnię, natomiast Firma „Jürging Naturdarme” Sp. z o.o. - uruchomiła zakład produkcji naturalnych osłonek do wędlin. Do większych zakładów należy również „Gryfskand”- Sp. z o.o., która powstała z przekształcenia najstarszej w Gryfinie fabryki Suchej Destylacji Drewna. Produkuje ona węgiel drzewny oraz parkiety. Produkcją elementów gumowych zajmuje się „He-Gru” Sp. z o.o. z Gryfina.

            Pod nowe tereny przemysłowe wyznaczono rejon wzdłuż drogi do Elektrowni „Dolna Odra” i na jej zapleczu ze względu na możliwość wykorzystania istniejącej infrastruktury transportowej (kolej, droga, rzeka) oraz tereny przy ulicy Fabrycznej w Gryfinie.

Elektrownia „Dolna Odra” jest najmłodszą elektrownią Zespołu Elektrowni Dolna Odra S.A. Zbudowana została w latach siedemdziesiątych, poszczególne jej bloki przekazywane były do eksploatacji od 1974 do 1977 roku. Elektrownia ta jest konwencjonalną elektrownią blokową z otwartym układem chłodzenia. Dysponuje mocą elektryczną 1742 MWe i mocą cieplną 100 MWt. Elektrownia produkuje energię elektryczną do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego oraz zasila w ciepło miasto Gryfino.

2.5. Walory kulturowe

W Gryfinie i na terenie gminy nie brak śladów minionych czasów. Do najważniejszych zabytków zalicza się średniowieczny kościół, dziś pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny, z interesującą renesansową amboną z 1605 roku, pozostałości murów obronnych z Bramą Bańską z XIV stulecia, oraz granitowe kościoły wiejskie w Gardnie, Wełtyniu, Steklnie, Bartkowie i Borzymiu.

Wykaz zabytkowych obiektów znajdujących się na terenie miasta i gminy przedstawia tabela 1.

Wykaz zabytkowych obiektów na terenie miasta i gminy Gryfino

T a b e l a   11

Miejscowość

Obiekt

Bartkowo

Kościół pw. Wniebowzięcia NMP

Borzym

Kościół pw. M.B. Królowej Polski

Chlebowo

Kościół pw. św. Huberta z XIV w.

Chwarstnica

Kościół pw. św.Trójcy z XV w.

Gardno

Kościół pw. Najśw. Serca P.J. połowa XIII w.

Gryfino

  • Teren starego miasta
  • Obwarowania miejskie (mury obronne z Bramą Bańską-przełom XIII/XIV w.)
  • Kościół pw. Narodzenia NMP
  • Budynek poczty

Mielenko

Kościół pw. Narodzenia NMP z końca XV w.

Sobieradz

Kościół pw. Niepokalanego Serca NMP z XIII w.

Stare Brynki

Kościół (w odbudowie) wraz z cmentarzem

Steklno

Kościół pw. św. Krzysztofa z cmentarzem

Wełtyń

Kościół pw. M.B. Różańcowej z XV w.

Źródło: Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu Gryfińskiego 2001-2010, Folder Reklamowy Powiatu Gryfińskiego

2.6. Turystyka i rekreacja

            Gmina Gryfino ma do zaoferowania osobliwe krajobrazy wzgórz, dolin, równin, barwne widoki pól uprawnych, parki krajobrazowe, jeziora, urokliwe doliny rzek i strumieni, lasy, rzadkie gatunki roślin i fauny, parki podworskie, pomniki przyrody, pomnikowe aleje oraz cenne obiekty architektury sakralnej.

Gmina Gryfino, a szczególnie miasto, znana jest ze swoich imprez kulturalnych i rekreacyjnych.Są to między innymi Dni Gryfina, Rytmy Ziemi- muzyka folk, Spotkania Teatralne lub Przegląd Zespołów Rockowych.

W gminie znajdują się następujące obiekty rekreacyjno-sportowe:

  • przystań żeglarska MOS Gryfino,
  • miasteczko rowerowe – GDK Gryfino,
  • strzelnica kulowa w obiekcie zamkniętym przy ul. Łużyckiej,
  • strzelnica przy ul. Słonecznej,
  • Centrum Wodne „Laguna”, Fundacja na Rzecz Budowy Obiektów Sportowych,
  • place do gry w koszykówkę,
  • wiejskie boiska piłkarskie,
  • plaże nad jeziorami: Wełtyń, Steklno i Wirów posiadające wypożyczalnie sprzętu pływającego.

W gminie Gryfino znajduje się jeden motel w miejscowości Pniewo, jeden pensjonat w miejscowości Czepino oraz Ośrodek Sportu i Rekreacji w Gryfinie.

W miejscowości Włodkowice znajduje się jedno gospodarstwo, które posiada sad owocowy z certyfikatem żywności ekologicznej.

2.6.1 Szlaki turystyczne

            Gminne szlaki rowerowe składają się z 6 tras:

  • 1R. Odrzańsko – Bukowa           czerwona (32,5 km) 
    trasa biegnie przez następujące miejscowości:
    (Gryfino (pl. Barnima) – Gryfino (ul. Targowa) – Żabnica – Dębce – Daleszewo – Stare Brynki – fragment Puszczy Bukowej – Jarząbki (jez. Binowskie) – Wysoka Gryfińska – Gardno – Wełtyń – Gryfino.
  • 2R. Wełtyńsko – Tywiańska          niebieska (34,9 km)
    trasa biegnie przez następujące miejscowości
    Gryfino (pl. Barnima) - ścieżka rowerowa do jez. Wełtyńskiego – Wełtyń – Chwarstnica – Borzym – Borzymek – Mielenko Gryfińskie – Wirówek – Wirów – Gryfino.
  • 3R. Leśna                  zielona (29,5 km)
    trasa biegnie przez następujące miejscowości
    Gryfino (pl. Barnima) – Szczawno – Żórawie – Bartkowo – Gajki – Steklinko – Czarnówko – Pacholęta – Krzypnica – Krajnik – „Krzywy Las” – Pniewo – Gryfino (C.W.Laguna).
  • 4R. Steklińska          żółta (29,5 km)
    trasa biegnie przez następujące miejscowości
    Gryfino (pl. Barnima) – ścieżka rowerowa do Jeziora Wełtyńskiego – Wirów – Wirówek – Bartkowo – Śremsko – Steklno – Steklinko – Nowe Czarnowo – Pniewo – Żórawki – Tywina – Gryfino „Laguna”.
  • 4R. Wschodnia łącznikowa             pomarańczowa (16,0 km)
    trasa biegnie przez następujące miejscowości
    Gardno – Drzenin – Sobieradz – Chwarstnica – Osuch – Mielenko Gryfińskie – Borzymek.
                Jest to trasa, która łączy trasy:
    Odrzańsko-Bukową 1R oraz Wełtyńsko-Tywiańską 2R.
W lutym 2004 roku odbyła się w Gryfinie prezentacja projektu pod nazwą "Zielona Odra". Projekt został opracowany przez ekspertów z Polskiej Agencji Rozwoju Turystyki w Warszawie i ma na celu wypromowanie nowej trasy rowerowej wzdłuż rzeki Odry jako produktu turystycznego. Szlak ma 186 km długości i biegnie od Słońska w województwie lubuskim do Szczecina. Do czerwca tego roku szlak ma zostać oznakowany i uruchomiony. Nowy szlak rowerowy ma na celu przede wszystkim przyciągnięcie większej ilości turystów do miejscowości, przez które prowadzi, a więc także i do Gryfina. Przebieg szlaku konsultowany był uprzednio z osobami i instytucjami bezpośrednio zainteresowanymi w poszczególnych gminach, tak więc większość walorów turystycznych została w nim ukazana. Warszawscy autorzy programu zauważyli, że tereny nadodrzańskie mają duży potencjał turystyczny, który nie jest należycie wykorzystany. Teraz w związku z możliwością pozyskania funduszy europejskich można stworzyć konkretny produkt turystyczny, który stanie się spiralą nakręcającą turystyczny biznes wzdłuż pięknej doliny Odry. W samym Gryfinie atrakcją turystyczną może stać się, prócz Parku Krajobrazowego Doliny Dolnej Odry, "Krzywy Las" uznawany przez niektórych jako "bajkowy las".