II. CHARAKTERYSTYKA MIASTA I GMINY
2.1. Dane administracyjne
Miasto i Gmina Gryfino należy do powiatu gryfińskiego i położona jest w południowo – zachodniej części województwa zachodniopomorskiego. Gmina Gryfino: od strony południowej graniczy z gminami: Widuchowa i Banie od zachodu z gminą Kołbaskowo i Republiką Federalną Niemiec (Gartz). Granicę północną wyznaczają miasto Szczecin i gmina Stare Czarnowo. Natomiast wschodnią granicę wyznacza gmina Bielice.
Miasto Gryfino: położone jest centralnie w zachodniej części gminy.
Gmina współdziała w ramach współpracy z pięcioma gminami partnerskimi. Współpraca ma zarówno wymiar krajowy jak i międzynarodowy. Do gmin partnerskich Gryfina należą gminy niemieckie: Gartz, Schwedt, Bersenbruck oraz Barlinek (województwo zachodniopomorskie) i Raciechowice (województwo małopolskie).
Współpraca ukierunkowana jest głównie na działania w zakresie gospodarki komunalnej, kultury, oświaty i sportu. Realizowana jest także poprzez wspólne przedsięwzięcia kulturalne i oświatowo – sportowe.
2.2. Warunki gospodarcze
2.2.1. Uwarunkowania demograficzne
Miasto i Gmina Gryfino posiada status gminy miejsko-wiejskiej. Powierzchnia miasta i gminy wynosi: 253,080 km2. Liczba ludności zamieszkująca miasto i gminę wynosi 31 505 osób (dane za rok 2003), co wskazuje na wysoki wskaźnik zaludnienia (124,48 osoby / km2). Sieć osadnicza gminy obejmuje 41 miejscowości, skupione w 28 sołectwach. Szczegółowy wykaz miejscowości zawiera tabela 1.
Wykaz miejscowości wchodzących w skład gminy Gryfino |
T a b e l a 1 |
Miejscowości wchodzące w skład gminy Gryfino |
Liczba mieszkańców |
Sołectwo |
Składowe części miejscowości |
Nazwa |
Rodzaj |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Bartkowo |
158 |
Bartkowo |
Bartkowo |
Wieś |
Borzym |
328 |
Borzym |
Borzym |
Wieś |
Chlebowo |
165 |
Chlebowo |
Chlebowo |
Wieś |
Chwarstnica |
331 |
Chwarstnica |
Chwarstnica |
Wieś |
Osuch |
Młyn |
Czepino |
404 |
Czepino |
Czepino |
Wieś |
87 |
Nowe Brynki |
Kolonia |
Daleszewo |
643 |
Dalszewo |
Daleszewo |
Wieś |
25 |
Łubnica |
Przysiółek |
Dębce |
119 |
Żabnica |
Dębce |
Kolonia |
Dołgie |
304 |
Dołgie |
Dołgie |
Osada |
Drzenin |
284 |
Drzenin |
Drzenin |
Osada |
Gardno |
1085 |
Gardno |
Gardno |
Wieś |
Krajnik |
168 |
Krajniik |
Krajnik |
Wieś |
Krzypnica |
170 |
Krzypnica |
Krzypnica |
Wieś |
24 |
Pastuszka |
Kolonia |
Mielenko Gryfińskie |
129 |
Mieleńko Gryfińskie |
Mielenko Gryfińskie |
Wieś |
Nowe Czarnowo |
845 |
Nowe Czarnowo |
Nowe Czarnowo |
Wieś |
Parsówek |
84 |
Parsówek |
Parsówek |
Osada |
Pniewo |
465 |
Pniewo |
Pniewo |
Wieś |
Radziszewo |
455 |
Radziszewo |
Radziszewo |
Wieś |
Sobiemyśl |
359 |
Sobiemyśl |
Sobiemyśl |
Osada |
Skrzynice |
Kolonia |
Sobieradz |
281 |
Sobierazd |
Sobieradz |
Wieś |
Stare Brynki |
486 |
Stare Brynki |
Stare Brynki |
Osada |
10 |
Raczki |
Kolonia |
Steklinko |
32 |
Steklinko |
Steklinko |
Wieś |
Steklno |
173 |
Steklno |
Steklno |
Wieś |
18 |
Gajki |
Leśniczówka |
7 |
Ciosna |
Kolonia |
7 |
Śremsko |
Wybudowanie |
Wełtyń |
743 |
Wełtyń |
Wełtyń |
Wieś |
Wirów |
113 |
Wirów |
Wirów |
Osada |
59 |
Wirówek |
Osada |
Włodkowice |
24 |
Włodkowice |
Włodkowice |
Wieś |
25 |
Zaborze |
Wieś |
Wysoka Gryfińska |
295 |
Wysoka Gryfińska |
Wysoka Gryfińska |
Osada |
Żabnica |
409 |
Żabnica |
Żabnica |
Wieś |
Żórawie |
109 |
Żórawie |
Żórawie |
Wieś |
Szczawno |
Przysiółek |
Żórawki |
138 |
Żórawki |
Żórawki |
wieś |
2.2.2. Uwarunkowania społeczne
Gmina Gryfino liczy 31 505 mieszkańców przy ogólnej powierzchni ewidencyjnej 254 km2. Daje to gęstość zaludnienia równą 124,03 osób/ 1 km2, co jest wskaźnikiem wysokim na tle innych gmin województwa.
Zmiany liczby mieszkańców na terenie gminy Gryfino przedstawia tabela 2.
Rozwój liczby mieszkańców w gminie Gryfino |
T a b e l a 2 |
Lata |
Ludność ogółem |
Gęstość zaludnienia |
Liczba kobiet 100 mężczyzn |
GMINA |
1995 |
31283 |
123,2 |
100,5 |
1996 |
31412 |
123,7 |
100,4 |
1997 |
31525 |
124,1 |
101,1 |
1998 |
31733 |
124,9 |
101,1 |
1999 |
31842 |
124,9 |
101,4 |
2000 |
31876 |
125,5 |
101,4 |
2001 |
31385 |
125,9 |
bd |
2002 |
31433 |
123,2 |
bd |
2003 |
31505 |
124,0 |
bd |
w tym MIASTO |
1995 |
22217 |
87,46 |
102,0 |
1996 |
22298 |
87,78 |
102,0 |
1997 |
22307 |
87,82 |
102,6 |
1998 |
22435 |
88,32 |
102,7 |
1999 |
22478 |
88,49 |
102,4 |
2000 |
22473 |
88,47 |
102,6 |
2001 |
22143 |
87,17 |
bd |
2002 |
21906 |
86,24 |
bd |
2003 |
21893 |
86,19 |
bd |
Źródło: Roczniki statystyczne woj. Szecińskiego z lat 1995, 1996, 1997; GUS oddz. Szczecin, Urząd Miasta i Gminy Gryfino
Z powyższej tabeli wynika, iż ludność gminy w stosunku do roku 1995 wzrosła o 1,9%, a co za tym idzie odnotowano niewielki wzrost gęstości zaludnienia. Ponadto zauważa się niewielką przewagę kobiet w stosunku do liczby mężczyzn (współczynnik feminizacji wynosi 101,4 , a w mieście 102,6).
W ostatnich kilku latach zauważa się wyhamowanie tendencji wzrostowej liczby mieszkańców, niemniej jednak gmina Gryfino charakteryzuje się jednym z wyższych wskaźników przyrostu naturalnego wśród gmin powiatu. (Dane GUS za 2000-2002).
Zróżnicowanie w poszczególnych klasach produkcyjnych ludności dla miasta i obszaru wiejskiego gminy przedstawia poniższa tabela.
Struktura ludności w gminie Gryfino wg wieku w latach 1995-2002 |
T a b e l a 3 |
Rok |
Ogólna liczba ludności |
Ludność wg grup wieku [%] |
W wieku nieprodukcyjnym na 100 os. w wieku produkcyjnym |
przedprodukcyjnym |
produkcyjnym |
poproducyjnym |
GMINA |
1995 |
31283 |
30,0 |
61,8 |
8,2 |
61 |
1996 |
31412 |
29,0 |
62,7 |
8,3 |
59 |
1997 |
31525 |
27,6 |
63,9 |
8,5 |
56 |
1998 |
31733 |
26,7 |
64,7 |
8,6 |
54 |
1999 |
31842 |
25,5 |
65,8 |
8,7 |
51 |
2000 |
31876 |
24,5 |
66,8 |
8,9 |
bd |
2001 |
31989 |
23,3 |
68,1 |
9,2 |
bd |
2002 |
31286 |
23,0 |
67,0 |
9,9 |
bd |
w tym MIASTO |
1995 |
22217 |
29,5 |
63,6 |
6,9 |
57 |
1996 |
22298 |
28,3 |
64,6 |
7,1 |
54 |
1997 |
22307 |
26,7 |
65,9 |
7,4 |
51 |
1998 |
22435 |
25,7 |
66,8 |
7,5 |
49 |
1999 |
22478 |
24,3 |
68,0 |
7,7 |
47 |
Źródło: Rocznik statystyczny woj. szczecińskiego 1995, 1996, GUS oddz. Szczecin
Z przedstawionych powyżej danych wynika kilka ważnych dla rozwoju społeczno – gospodarczego gminy wniosków. Zmniejszający się przyrost naturalny spowodował spadek liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym – spadek o ok. 5 punktów procentowych. Natomiast zaznacza się wzrost liczby ludności w wieku produkcyjnym. W związku z trudną sytuacją na rynku pracy stanowi to poważny demograficzny problem dla gminy, tym bardziej, że prognozy zapowiadają wzrost udziału tej grupy w ogóle populacji. Stawia to gminę w konieczności podjęcia środków zaradczych w kwestii polityki zatrudnienia.
Grupa osób w wieku poprodukcyjnym wzrasta minimalnie, jednak w związku z coraz to nowymi rocznikami wkraczającymi na rynek pracy, przy bardzo niskim przyroście naturalnym można spodziewać się wzrostu liczby osób w tej grupie demograficznej.
Podstawowymi czynnikami kształtującymi rzeczywisty przyrost ludności są przyrost naturalny i saldo migracji. Wartości powyższych wskaźników demograficznych przedstawia tabela 4.
Migracje i ruch naturalny ludności na terenie gminy Gryfino |
T a b e l a 4 |
Lata |
Napływ ludności ogółem |
Odpływ ludności ogółem |
Saldo migracji |
Przyrost naturalny ogółem |
Wskaźnik dynamiki demograficznej |
GMINA |
1995 |
696 |
528 |
+168 |
143 |
1,62 |
1996 |
474 |
466 |
+8 |
128 |
1,48 |
1997 |
551 |
518 |
+33 |
107 |
1,48 |
1998 |
464 |
516 |
-52 |
66 |
1,26 |
1999 |
159 |
451 |
+8 |
72 |
1,30 |
2000 |
bd |
bd |
bd |
91 |
1,34 |
2001 |
bd |
bd |
bd |
90 |
bd |
2002 |
bd |
bd |
bd |
79 |
bd |
w tym MIASTO |
1995 |
386 |
330 |
+56 |
123 |
1,94 |
1996 |
279 |
313 |
-34 |
110 |
1,70 |
1997 |
312 |
332 |
-20 |
70 |
1,48 |
1998 |
Bd |
bd |
bd |
52 |
1,33 |
1999 |
251 |
319 |
-68 |
72 |
1,50 |
2000 |
bd |
bd |
bd |
14 |
1,36 |
Źródło: Rocznik statystyczny woj. szczecińskiego 1995, 1996
Kształtowanie się przyrostu naturalnego na terenie gminu Gryfino na przestrzeni lat 1995 –2000 przedstawia poniższy wykres 1:
Wykres 1 Przyrost naturalny w poszczególnych latach na terenie gminy Gryfino.
Analiza danych w rozważanym okresie wskazuje na zmniejszającą się z roku na rok liczbę urodzin, zarówno na wsi jak i w mieście Gryfino, przy jednoczesnym wzroście liczby zgonów. Wskaźnik dynamiki demograficznej, liczony jako stosunek liczby urodzin do liczby zgonów, był najwyższy w latach `95 i `96 i wynosił odpowiednio: gmina - 1,61 w roku 1995, miasto - 1,94 w roku 1995. W roku 1996 współczynnik dynamiki demograficznej wynosił 1,48 - gmina i 1,70 - miasto. W 1998 roku współczynnik dynamiki demograficznej osiągnął najniższy poziom (1,26 dla gminy i 1,33 dla miasta), a od 1999 roku wykazuje niewielki wzrost. Przyrost naturalny ma wyraźną tendencję malejącą zarówno na wsi jak i w mieście Gryfino.
2.2.3. Struktura bezrobocia
Dokonujące się w ostatnich latach przekształcenia strukturalne i gospodarcze miały ogromny wpływ na sytuację ekonomiczną ludności. Dotyczy to zarówno ludności mieszkającej w miastach, jak i wiejskiej, która z powodu likwidacji Państwowych Gospodarstw Rolnych i słabej kondycji rolnictwa indywidualnego została w szczególności narażona na niekorzystne skutki transformacji. Bezrobocie zarówno jawne, jak i ukryte stanowi poważny społeczny i ekonomiczny problem gminy.
Wśród głównych przyczyn bezrobocia należy wymienić:
- restrukturyzację gospodarki (likwidacja miejsc pracy w Gryfinie i Szczecinie),
- brak wystarczającej liczby ofert dla absolwentów szkół,
- regres gospodarczy w sektorze rolniczym i innych gałęziach gospodarki,
- brak kapitału inwestycyjnego zarówno własnego jak i obcego oraz zasobów kapitału
Gmina Gryfino charakteryzuje się wskaźniekiem bezrobocia o wielkości 15,2 %
Szczegółowe dane dotyczące bezrobocia dotyczące różnych aspektów wśród mieszkańców gminy Gryfino obrazują tabele 5 i 6.
Bezrobotni według wieku i płci w gminie Gryfino |
T a b e l a 5 |
Wiek |
Liczba osób |
w tym kobiety |
18 - 24 |
867 |
415 |
25 - 34 |
891 |
516 |
35 – 44 |
649 |
387 |
45 – 54 |
696 |
373 |
55 – 59 |
78 |
24 |
60 – 64 |
6 |
0 |
Razem |
3187 |
1715 |
Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Gryfinie ( stan na dzień 31.12.2003 r.)
Bezrobotni wg wykształcenia w gminie Gryfino T a b e l a 6 |
Wykształcenie |
Liczba osób |
% |
w tym kobiety |
% |
- wyższe |
146 |
4,58 |
98 |
5,71 |
- średnie zawodowe |
506 |
15,87 |
337 |
19,65 |
- średnie ogólnokształcące |
314 |
9,85 |
241 |
14,05 |
- zasadnicze |
1164 |
36,52 |
491 |
28,62 |
- podstawowe |
1057 |
33,16 |
548 |
31,95 |
Razem |
3187 |
100 |
1715 |
100 |
Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Gryfinie ( stan na dzień 31.12.2003 r.)
Największą grupę bezrobotnych stanowią osoby w wieku producyjnym – mobilnym. Ponadto bardzo trudna jest sytuacja kobiet na rynku, są one liczniejszą grupą wśród zarejestrowanych, co wskazuje na ich gorszą pozycję na rynku pracy.
Na stan bezrobocia ma również wpływ stopień wykształcenia. Aż 33,16% wśród zarejestrowanych bezrobotnych stanowią osoby, które posiadają zaledwie wykształcenie podstawowe. W związku z tym należy położyć szczególny nacisk na podnoszenie kwalifikacji bezrobotnych, w tym organizowanie kursów i szkoleń dokształcających. Ponadto ożywienie gospodarcze terenów wiejskich (wielofunkcyjność rozwoju), walka z bezrobociem, tworzenie nowych miejsc pracy powinno wpisać się do zadań priorytetowych gminy.
2.3. Położenie geograficzne
Zgodnie z fizycznogeograficzną regionalizacją Polski wg Kondrackiego, miasto i gmina swoim obszarem obejmuje dwa mezoregiony wchodzące w skład podprowincji Pobrzeży Południowobałtyckich.
Mezoregion Równiny Wełtyńskiej to strefa moreny dennej zlodowacenia bałtyckiego. Stanowi ona zachodni kraniec Niziny Pyrzyckiej. Równina jest lekko sfalowana, z licznymi nieregularnymi wzniesieniami o łagodnych stokach i przeciętnej wysokości 30 – 50 metrów nad poziomem morza. Występują tu liczne jeziora rynnowe i niewielka ilość lasów. Północna część gminy zamknięta jest pagórkami morenowymi pochodzenia glacjalno – tektonicznego.
Mezoregion Dolina Odry jest erozyjnie wcięta w osady plejstoceńskie. Rzeka (po regulacji) płynie dwoma ramionami tworząc szerokie na 2 – 3 kilometry Międzyodrze. Większe połacie Doliny zajęte są przez zabagnioną terasę zalewowo – denną (dolinową), wyższe partie stanowią terasę środkową przechodzącą stopniowo w terasę wyższą.
Teren urozmaicony jest miejscami przez strome krawędzie dolin Tywy i Pniewy powstałe w skutek erozji i meandrowania tych rzeczek przebijających się przez morenowe wzgórza do Odry.
Najwyższym punktem gminy jest wzgórze leżące na zachód od Włodkowic, na granicy gminy – 70 m npm. Najniżej położone są łąki w północnej części Międzyodrza. Podczas gdy poziom Odry wynosi tu 0,1 m npm., to na łąkach tych notuje się depresję sięgającą –0,3 m. Średnia wysokość terenu gminy wynosi około 30 m npm.
2.4. Użytkowanie terenu
Rozpatrując kryterium obszarowe gminy Gryfino można stwierdzić, iż ponad połowa powierzchni gminy użytkowana jest rolniczo.
Użytki rolne zajmują tutaj 14 075 ha tj. 55,51%; jej powierzchni ewidencyjnej. Użytki leśne zajmują obszar o powierzchni 5412 ha co stanowi 21,34 % powierzchni.
W porównaniu z innymi gminami powiatu gryfińskiego omawiana gmina charakteryzuje się dość znacznym udziałem obszarów rolniczych, natomiast posiada ona najniższy procent zalesienia w powiecie. Duża ilość przemysłu na obszarze gminy wraz z terenem miejskim sprawia, iż jest to gmina zurbanizowana o dość znacznych terenach osiedlowych. Na obszarach wiejskich gmina posiada też atrakcyjne tereny dla uprawiania turystyki i rekreacji.
Uproszczoną strukturę użytkowania gruntów na terenie gminy Gryfino, na podstawie danych otrzymanych z Urzędu Miasta i Gminy przedstawiono w tabeli 7 oraz na wykresie 2.
Struktura użytkowania gruntów na terenie miasta i gminy Gryfino (stan na dzień 01.01.2004 r.) |
T a b e l a 7 |
Rodzaje gruntów |
Powierzchnia ewidencyjna [ha] |
Udział w ogólnej powierzchni [%] |
Obszar wiejski |
Obszar miejski |
Razem |
Obszar wiejski |
Obszar miejski |
Razem |
Powierzchnia ogólna |
24403 |
952 |
25355 |
100 |
100 |
100 |
Użytki rolne |
13595 |
480 |
14075 |
55,71 |
50,42 |
55,51 |
grunty orne |
10940 |
260 |
11200 |
44,83 |
27,31 |
44,17 |
Sady |
97 |
12 |
109 |
0,39 |
1,26 |
0,43 |
łąki trwałe |
1607 |
148 |
1755 |
6,58 |
15,54 |
6,92 |
pastwiska trwałe |
514 |
31 |
545 |
2,10 |
3,25 |
2,15 |
grunty rolne zabudowane |
341 |
19 |
360 |
1,39 |
1,99 |
1,42 |
grunty pod stawami |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
grunty pod rowami |
96 |
10 |
106 |
0,39 |
1,05 |
0,42 |
Użytki leśne |
5391 |
21 |
5412 |
22,09 |
2,20 |
21,34 |
lasy |
5243 |
8 |
5251 |
21,48 |
0,84 |
20,71 |
grunty zadrzewione i zakrzewione |
148 |
13 |
161 |
0,60 |
1,36 |
0,63 |
Grunty zabudowane i zurbanizowane |
1214 |
322 |
1536 |
4,97 |
33,82 |
6,07 |
tereny mieszkalne |
14 |
72 |
86 |
0,05 |
7,56 |
0,34 |
tereny przemysłowe |
419 |
17 |
436 |
1,71 |
1,78 |
1,72 |
inne tereny zabudowane |
24 |
60 |
84 |
0,09 |
6,30 |
0,33 |
zurbanizowane tereny niezabudowane |
8 |
27 |
35 |
0,03 |
2,83 |
0,14 |
tereny rekreacyjne wypoczynkowe |
10 |
40 |
50 |
0,04 |
4,20 |
0,20 |
tereny komunikacyjne |
drogi |
655 |
83 |
738 |
8,718487 |
2,91 |
2,91 |
kolejowe |
80 |
23 |
103 |
2,415966 |
0,40 |
0,41 |
inne |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
użytki kopalne |
4 |
0 |
4 |
0,01 |
0 |
0,02 |
Wody |
1137 |
106 |
1243 |
4,65 |
11,13 |
4,90 |
powierzchniowe płynące |
885 |
105 |
990 |
3,62 |
11,02 |
3,90 |
powierzchniowe stojące |
252 |
1 |
253 |
1,03 |
0,10 |
1,00 |
Tereny inne |
3066 |
23 |
3089 |
12,56 |
2,41 |
12,18 |
użytki ekologiczne |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
Nieużytki |
2880 |
16 |
2896 |
11,80 |
1,68 |
11,42 |
tereny różne |
186 |
7 |
193 |
0,76 |
0,73 |
0,76 |
Źródło: Urząd Miasta i Gminy Gryfino
Wykres 2 Struktura użytkowania gruntów na terenie gminy Gryfino.
2.4.1. Rolnictwo
Ogólna powierzchnia użytków rolnych gminy Gryfino wynosi 14 075 ha, co stanowi 55,51 % ogólnej powierzchni gruntów miasta i gminy.
Rolnictwo odgrywa bardzo ważną rolę w tworzeniu struktury gospodarczej tego terenu. Skupia ono znaczne zasoby w postaci siły roboczej oraz majątku trwałego. Dobry rozwój rolnictwa na tym terenie opiera się na:
- korzystnych warunkach przyrodniczych (wskaźnik jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej kształtuje się na poziomie 73,4 pkt.),
- znacznych zasobach siły roboczej,
- wcześniejszym zainwestowaniu w postaci obiektów inwentarskich i z zakresu infrastruktury technicznej.
Najbardziej intensywna produkcja rolna prowadzona jest we wschodniej części gminy, obejmująca takie sołectwa i miejscowości jak: Wełtyń, Wirów, Chwarstnica, Sobieradz, Borzym, Bartkowo.
Obszarami o średniej i małej produkcyjności rolniczej są obszary północnej i południowej części gminy obejmująca sołectwa i miejscowości: Radziszewo, Daleszewo, Żabnica oraz Steklinko, Steklno, Zaborze, Włodkowice, Żórawki, Żórawie, Nowe Czarnowo.
Główne kierunki produkcji rolnej to:
- uprawy
- produkcja zwierzęca
- przetwórstwo rolno-spożywcze.
Według przeprowadzonego w 2002 roku Powszechnego Spisu Rolnego struktura gospodarki rolnej przedstawia się następująco według tabel 8, 9,:
Powierzchnia zasiewów zbóż podstawowych w gminie Gryfino |
T a b e l a 8 |
Produkcja roślinna/uprawy |
Rodzaj upraw |
Powierzchnia upraw [ha] |
Udział procentowy |
Ogółem |
5617 |
100 |
pszenica |
4371 |
77,8 |
żyto |
606 |
10,8 |
jęczmień |
294 |
5,2 |
owies |
163 |
2,9 |
pszenżyto |
184 |
3,3 |
Źródło: Powszechny Spis Rolny, 2002
Zwierzęta gospodarskie w gminie Gryfino |
T a b e l a 9 |
Produkcja zwierzęca |
Rodzaj hodowli |
Liczba pogłowia [szt.] |
Bydło |
761 |
Trzoda chlewna |
4499 |
Owce |
6 |
Kozy |
48 |
Konie |
56 |
Króliki |
199 |
Pozostałe zwierzęta futerkowe |
11 |
Pnie pszczele |
285 |
Drób ogółem |
830853 |
Źródło: Powszechny Spis Rolny, 2002
Łączna liczba gospodarstw rolnych w mieście i gminie wynosi 1 402 szt. Najwięcej jest gospodarstw małych, czyli do 1 ha ( ok. 765) co stanowi 55% wszystkich gospodarstw gminy. Gospodarstw powyżej 15 ha jest ok. 90. Poniższa tabela przedstawia charakterystykę gospodarstw rolnych:
Charakterystyka gospodarstw rolnych według siedziby gospodarstwa |
T a b e l a 10 |
Grupy obszarowe użytków rolnych |
Liczba gospodarstw |
W tym gospodarstwa indywidualne |
Ogółem |
1402 |
1397 |
Do 1 ha |
765 |
765 |
1 – 5 ha |
380 |
380 |
5 – 10 ha |
114 |
114 |
10 – 15 ha |
53 |
53 |
15 ha i więcej |
90 |
85 |
MIASTO |
Ogółem |
277 |
276 |
Do 1 ha |
170 |
170 |
1 – 5 ha |
84 |
84 |
5 – 10 ha |
14 |
14 |
10 – 15 ha |
5 |
5 |
15 ha i więcej |
4 |
3 |
WIEŚ |
Ogółem |
1125 |
1121 |
Do 1 ha |
595 |
595 |
1 – 5 ha |
296 |
296 |
5 – 10 ha |
100 |
100 |
10 – 15 ha |
48 |
48 |
15 ha i więcej |
86 |
82 |
Źródło: Powszechny Spis Rolny, 2002
Większość powierzchni użytków rolnych miasta i gminy, znajduje się we władaniu gospodarstw indywidualnych, posiadających minimum 1 ha użytków rolnych. Powierzchnia indywidualnych gospodarstw rolnych wynosi 8 984 ha, co stanowi około 50% ogółu gospodarstw. Pozostałe użytki są we władaniu Agencji Nieruchomości Rolnych, spółek z osobowością prawną i ogrodów działkowych.
2.4.2. Gospodarka rybacka
Grunty pod wodami, wyszczególnione w ewidencji gruntów użytkowane są w różny sposób.
Jeziora leżące na terenie gminy Gryfino oprócz pełnionej funkcji rekreacyjnej, użytkowane są również w sposób umożliwiający prowadzenie gospodarki rybackiej. Na terenie gminy jeziorami mającymi znaczenie w gospodarce rybackiej są: Wełtyńskie, Wirów i Steklno.
Na kanale Odry Wschodniej odprowadzającym ciepłe wody zrzutowe elektrowni „Dolna Odra” w Nowym Czarnowie, działalność prowadzi pięć prywatnych gospodarstw rybackich.
Taka działalność prowadzona jest również na stawach m.in. w Mielenku Gryfińskim, Wirowie i Gajkach k/Pniewa.
2.4.3. Gospodarka leśna
Obszary leśne znajdujące się głównie na wschód i południowy wschód od Gryfina, zajmują około 21%, tj. (5 251 ha) powierzchni miasta i gminy. Są to najczęściej drzewostany sosnowe na siedliskach borowych z domieszką gatunków liściastych. Większość lasów to lasy państwowe w zarządzie Nadleśnictwa Gryfino.
2.4.4. Przemysł
Miasto i gmina Gryfino jest obszarem o znacznym uprzemysłowieniu. Dominującą rolę odgrywa tutaj węglowa Elektrownia „Dolna Odra” w Nowym Czarnowie. Tereny wokół elektrowni stanowią strefę działalności przemysłowej. Oprócz wyżej wymienionej elektrowni Firma „Fliegel-Textil Service” Sp. z o.o. wybudowała nowoczesną pralnię, natomiast Firma „Jürging Naturdarme” Sp. z o.o. - uruchomiła zakład produkcji naturalnych osłonek do wędlin. Do większych zakładów należy również „Gryfskand”- Sp. z o.o., która powstała z przekształcenia najstarszej w Gryfinie fabryki Suchej Destylacji Drewna. Produkuje ona węgiel drzewny oraz parkiety. Produkcją elementów gumowych zajmuje się „He-Gru” Sp. z o.o. z Gryfina.
Pod nowe tereny przemysłowe wyznaczono rejon wzdłuż drogi do Elektrowni „Dolna Odra” i na jej zapleczu ze względu na możliwość wykorzystania istniejącej infrastruktury transportowej (kolej, droga, rzeka) oraz tereny przy ulicy Fabrycznej w Gryfinie.
Elektrownia „Dolna Odra” jest najmłodszą elektrownią Zespołu Elektrowni Dolna Odra S.A. Zbudowana została w latach siedemdziesiątych, poszczególne jej bloki przekazywane były do eksploatacji od 1974 do 1977 roku. Elektrownia ta jest konwencjonalną elektrownią blokową z otwartym układem chłodzenia. Dysponuje mocą elektryczną 1742 MWe i mocą cieplną 100 MWt. Elektrownia produkuje energię elektryczną do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego oraz zasila w ciepło miasto Gryfino.
2.5. Walory kulturowe
W Gryfinie i na terenie gminy nie brak śladów minionych czasów. Do najważniejszych zabytków zalicza się średniowieczny kościół, dziś pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny, z interesującą renesansową amboną z 1605 roku, pozostałości murów obronnych z Bramą Bańską z XIV stulecia, oraz granitowe kościoły wiejskie w Gardnie, Wełtyniu, Steklnie, Bartkowie i Borzymiu.
Wykaz zabytkowych obiektów znajdujących się na terenie miasta i gminy przedstawia tabela 1.
Wykaz zabytkowych obiektów na terenie miasta i gminy Gryfino |
T a b e l a 11 |
Miejscowość |
Obiekt |
Bartkowo |
Kościół pw. Wniebowzięcia NMP |
Borzym |
Kościół pw. M.B. Królowej Polski |
Chlebowo |
Kościół pw. św. Huberta z XIV w. |
Chwarstnica |
Kościół pw. św.Trójcy z XV w. |
Gardno |
Kościół pw. Najśw. Serca P.J. połowa XIII w. |
Gryfino |
- Teren starego miasta
- Obwarowania miejskie (mury obronne z Bramą Bańską-przełom XIII/XIV w.)
- Kościół pw. Narodzenia NMP
- Budynek poczty
|
Mielenko |
Kościół pw. Narodzenia NMP z końca XV w. |
Sobieradz |
Kościół pw. Niepokalanego Serca NMP z XIII w. |
Stare Brynki |
Kościół (w odbudowie) wraz z cmentarzem |
Steklno |
Kościół pw. św. Krzysztofa z cmentarzem |
Wełtyń |
Kościół pw. M.B. Różańcowej z XV w. |
Źródło: Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu Gryfińskiego 2001-2010, Folder Reklamowy Powiatu Gryfińskiego
2.6. Turystyka i rekreacja
Gmina Gryfino ma do zaoferowania osobliwe krajobrazy wzgórz, dolin, równin, barwne widoki pól uprawnych, parki krajobrazowe, jeziora, urokliwe doliny rzek i strumieni, lasy, rzadkie gatunki roślin i fauny, parki podworskie, pomniki przyrody, pomnikowe aleje oraz cenne obiekty architektury sakralnej.
Gmina Gryfino, a szczególnie miasto, znana jest ze swoich imprez kulturalnych i rekreacyjnych.Są to między innymi Dni Gryfina, Rytmy Ziemi- muzyka folk, Spotkania Teatralne lub Przegląd Zespołów Rockowych.
W gminie znajdują się następujące obiekty rekreacyjno-sportowe:
- przystań żeglarska MOS Gryfino,
- miasteczko rowerowe – GDK Gryfino,
- strzelnica kulowa w obiekcie zamkniętym przy ul. Łużyckiej,
- strzelnica przy ul. Słonecznej,
- Centrum Wodne „Laguna”, Fundacja na Rzecz Budowy Obiektów Sportowych,
- place do gry w koszykówkę,
- wiejskie boiska piłkarskie,
- plaże nad jeziorami: Wełtyń, Steklno i Wirów posiadające wypożyczalnie sprzętu pływającego.
W gminie Gryfino znajduje się jeden motel w miejscowości Pniewo, jeden pensjonat w miejscowości Czepino oraz Ośrodek Sportu i Rekreacji w Gryfinie.
W miejscowości Włodkowice znajduje się jedno gospodarstwo, które posiada sad owocowy z certyfikatem żywności ekologicznej.
2.6.1 Szlaki turystyczne
Gminne szlaki rowerowe składają się z 6 tras:
- 1R. Odrzańsko – Bukowa czerwona (32,5 km)
trasa biegnie przez następujące miejscowości:
(Gryfino (pl. Barnima) – Gryfino (ul. Targowa) – Żabnica – Dębce – Daleszewo – Stare Brynki – fragment Puszczy Bukowej – Jarząbki (jez. Binowskie) – Wysoka Gryfińska – Gardno – Wełtyń – Gryfino.
- 2R. Wełtyńsko – Tywiańska niebieska (34,9 km)
trasa biegnie przez następujące miejscowości
Gryfino (pl. Barnima) - ścieżka rowerowa do jez. Wełtyńskiego – Wełtyń – Chwarstnica – Borzym – Borzymek – Mielenko Gryfińskie – Wirówek – Wirów – Gryfino.
- 3R. Leśna zielona (29,5 km)
trasa biegnie przez następujące miejscowości
Gryfino (pl. Barnima) – Szczawno – Żórawie – Bartkowo – Gajki – Steklinko – Czarnówko – Pacholęta – Krzypnica – Krajnik – „Krzywy Las” – Pniewo – Gryfino (C.W.Laguna).
- 4R. Steklińska żółta (29,5 km)
trasa biegnie przez następujące miejscowości
Gryfino (pl. Barnima) – ścieżka rowerowa do Jeziora Wełtyńskiego – Wirów – Wirówek – Bartkowo – Śremsko – Steklno – Steklinko – Nowe Czarnowo – Pniewo – Żórawki – Tywina – Gryfino „Laguna”.
- 4R. Wschodnia łącznikowa pomarańczowa (16,0 km)
trasa biegnie przez następujące miejscowości
Gardno – Drzenin – Sobieradz – Chwarstnica – Osuch – Mielenko Gryfińskie – Borzymek.
Jest to trasa, która łączy trasy:
Odrzańsko-Bukową 1R oraz Wełtyńsko-Tywiańską 2R.
W lutym 2004 roku odbyła się w Gryfinie prezentacja projektu pod nazwą "Zielona Odra". Projekt został opracowany przez ekspertów z Polskiej Agencji Rozwoju Turystyki w Warszawie i ma na celu wypromowanie nowej trasy rowerowej wzdłuż rzeki Odry jako produktu turystycznego. Szlak ma 186 km długości i biegnie od Słońska w województwie lubuskim do Szczecina. Do czerwca tego roku szlak ma zostać oznakowany i uruchomiony. Nowy szlak rowerowy ma na celu przede wszystkim przyciągnięcie większej ilości turystów do miejscowości, przez które prowadzi, a więc także i do Gryfina. Przebieg szlaku konsultowany był uprzednio z osobami i instytucjami bezpośrednio zainteresowanymi w poszczególnych gminach, tak więc większość walorów turystycznych została w nim ukazana. Warszawscy autorzy programu zauważyli, że tereny nadodrzańskie mają duży potencjał turystyczny, który nie jest należycie wykorzystany. Teraz w związku z możliwością pozyskania funduszy europejskich można stworzyć konkretny produkt turystyczny, który stanie się spiralą nakręcającą turystyczny biznes wzdłuż pięknej doliny Odry. W samym Gryfinie atrakcją turystyczną może stać się, prócz Parku Krajobrazowego Doliny Dolnej Odry, "Krzywy Las" uznawany przez niektórych jako "bajkowy las".