UCHWAŁA NR XXIII/197/16
RADY MIEJSKIEJ W GRYFINIE
z dnia 25 maja 2016 r.
w sprawie rozpatrzenia wezwania do usunięcia naruszenia prawa
Na podstawie art. 101 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446) uchwala się, co następuje:
§ 1. Nie uwzględnia się wezwania do usunięcia naruszenia prawa, złożonego dnia 15 kwietnia 2016 r. przez Pana …*), dotyczącego uchwały Nr XX/184/16 Rady Miejskiej w Gryfinie z dnia 31 marca 2016 r. w sprawie zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Gryfino - w obrębie 5 miasta Gryfino.
§ 2. Zobowiązuje się Przewodniczącą Rady Miejskiej do powiadomienia Pana …. *) o stanowisku zajętym przez Radę poprzez przesłanie kopii niniejszej uchwały.
§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
WICEPRZEWODNICZĄCY RADY
Tomasz Namieciński
Uzasadnienie
W dniu 15 kwietnia 2016 r. do Rady Miejskiej w Gryfinie wpłynęło wezwanie do usunięcia naruszenia prawa dotyczące uchwały nr XX/184/16 Rady Miejskiej w Gryfinie z dnia 31 marca 2016 r., złożone przez Pana …*).
Po zapoznaniu się z wezwaniem Rada Miejska w Gryfinie nie uwzględnia wezwania do usunięcia naruszenia prawa.
Wskazać należy, iż zgodnie z art. 9 ust. 5 u.p.z.p. studium nie jest aktem prawa miejscowego. Co więcej charakter studium i zakres związania Rady Miejskiej jego postanowieniami, co do zasady nie kształtuje sytuacji prawnej właścicieli nieruchomości, taką rolę pełnią jedynie ustalenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. W konsekwencji studium nie może naruszać interesu prawnego właścicieli działek, skoro studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy określa politykę przestrzenną gminy uwzględniając zasady, ustalenia i uwarunkowania. Część ustaleń określających cele i kierunki polityki przestrzennej ma charakter wytycznych ukierunkowanych na dalsze prace planistyczne, w tym opracowywanie planów miejscowych. Postanowienia studium są kierowane do organów gminy i wiążą je przy sporządzaniu planów miejscowych, nie są natomiast adresowane ani też bezpośrednio nie kształtują sytuacji prawnej podmiotów spoza systemu administracji publicznej. Przy tak ustawowo określonym charakterze studium trudno mówić w tym przypadku o naruszeniu interesu prawnego lub uprawnienia skarżącego w rozumieniu przepisu art. 101 ust. 1 u.s.g. Studium jako akt planowania, wiążący organy gminy w tym zakresie, może zatem jedynie pośrednio wpływać na prawa i obowiązki podmiotów spoza systemu organów administracji publicznej, przez co jednak nie dochodzi do bezpośredniego naruszenia indywidualnych interesów prawnych lub uprawnień tych podmiotów (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 03 sierpnia 2007 r., sygn. akt II OSK 614/07, LEX nr 334317).
Ponadto, co należy podkreślić, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy jest aktem określającym perspektywiczną politykę przestrzenną całego obszaru gminy, ustala lokalne zasady zagospodarowania przestrzennego. Studium nie ma charakteru normatywnego, nie stanowi prawa miejscowego i bezpośrednio nie kształtuje sytuacji prawnej obywateli i innych podmiotów oprócz organów administracji publicznej (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 23 stycznia 2014 r., sygn. akt II SA/Go 888/13, LEX nr 1427469).
Ponadto kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej na terenie gminy, w tym uchwalanie (i zmiana) studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego należy do zadań własnych gminy na podstawie art. 3 ust. 1 i art. 9 u.p.z.p. Przepisy te umożliwiają gminie realizację prawa władczego rozstrzygnięcia o przeznaczeniu terenu pod określone funkcje, z czym powiązane jest legalne prawo do ingerencji w sferę wykonywania prawa własności innych podmiotów (tzw. władztwo planistyczne). Realizując te uprawnienia gmina działa w granicach przysługującego jej uznania. Należy mieć na uwadze, że prawo własności nie jest prawem nieograniczonym. Zgodnie z art. 31 ust. 3, art. 64 ust. 3 Konstytucji RP oraz art. 140 kc ograniczenia takiego prawa można dokonać, ale jedynie w drodze ustawy. Właśnie ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym jest jedną z takich ustaw szczególnych, wyznaczających granice władania rzeczą przez właściciela. Jakkolwiek polityka przestrzenna gminy może ingerować w prawo własności jednostek, to w przypadku studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego o ingerencji takiej nie można mówić. Studium tak w wersji pierwotnej jak i zmienionej, nie zawiera bowiem postanowień jednoznacznie uniemożliwiających skarżącej wykonywania przysługującego jej prawa własności, a wskazuje jedynie na kierunek rozwoju, który w opinii Rady Miasta jest najbardziej pożądany (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 11 września 2013 r., sygn. akt IV SA/Po 378/13, LEX nr 1374579).
Zauważyć należy, iż do wniesienia skargi w trybie art. 101 ust. 1 u.s.g. nie legitymuje ani sprzeczność z prawem zaskarżonej uchwały, ani też stan zagrożenia naruszenia interesu prawnego lub uprawnienia. Zgodnie z treścią wskazanego przepisu na skarżącym spoczywa obowiązek wykazania się nie tylko indywidualnym interesem prawnym lub uprawnieniem, ale także zaistniałym w dacie wnoszenia skargi naruszeniem tego interesu prawnego lub uprawnienia. Źródłem interesu prawnego lub uprawnienia, o którym mowa w art. 101 ust. 1 u.s.g. jest norma prawa materialnego, stanowiąca podstawę konkretnych uprawnień skarżącej (może nim być także norma prawa cywilnego, określająca prawo własności). Naruszenie tego interesu następuje wówczas, gdy zaskarżonym aktem zostaje odebrane lub ograniczone jakieś prawo wynikające z przepisów prawa materialnego, względnie zostanie nałożony nowy obowiązek lub też zmieniony obowiązek dotychczas ciążący (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 marca 2014 r., sygn. akt II OSK 2572/12, LEX nr 1460971).
Mając na uwadze powyższe należy wskazać, iż w świetle art. 101 ust. 1 u.s.g. uprawnienie do wniesienia skargi na podstawie powołanego przepisu obejmuje każdego, kto uważa, że jego interes prawny lub uprawnienie zostało naruszone uchwałą rady lub zarządzeniem wójta gminy. Natomiast nie stanowi podstawy do wniesienia skargi samo zagrożenie naruszeniem praw chronionych. Dlatego też, pierwszym warunkiem uwzględnia ewentualnej skargi wniesionej przez … *) będzie zatem wykazanie, że przedmiotową uchwałą został naruszony jego interes prawny lub uprawnienie z jednoczesnym istotnym naruszeniem porządku prawnego. Naruszenie interesu prawnego musi mieć bowiem charakter konkretny, własny, bezpośredni, realny i aktualny, a nie przyszły i niepewny, oparty na przewidywaniach i przypuszczeniach. Dopiero stwierdzenie takiego naruszenia interesu prawnego lub uprawnienia strony otwiera drogę do merytorycznego rozpoznania skargi. Nie wykazanie zaś takie naruszenia konkretnego interesu prawnego lub uprawnienia prowadzi do wniosku, że wnoszący skargę nie ma legitymacji procesowej do zaskarżenia uchwały (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 14 marca 2002 r., sygn. akt II SA/Sz 2503/01). Źródłem interesu prawnego lub uprawnienia, o którym mowa w art. 101 ust. 1 u.s.g. jest norma prawa materialnego. Naruszenie interesu prawnego następuje wtedy, gdy zaskarżonym aktem zostaje odebrane lub ograniczone jakieś prawo skarżącego, wynikające z przepisów prawa materialnego, względnie zostanie nałożony na niego nowy obowiązek lub też zmieniony obowiązek dotychczas na nim ciążący (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 czerwca 2009 r., sygn. akt II OSK 205/09 i wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 marca 2011 r., sygn. akt II FSK 1981/09). Nie jest przy tym wystarczające wykazanie potencjalnego naruszenia interesu prawnego, albowiem konieczne jest wykazanie, że właśnie wskutek podjęcia zaskarżonej uchwały został naruszony własny, indywidualny i konkretny interes albo uprawnienie skarżącego oraz wykazanie, iż skarżona uchwała powoduje ograniczenie lub pozbawienie go uprawnień wynikających z przysługującego mu prawa i to aktualnie, a nie w przyszłości. Ponadto, przedmiotowe naruszenie odnosić się powinno do prawnie chronionego interesu lub uprawnienia skarżącego.
Natomiast, co należy podkreślić, … *) w wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa z dnia 15 kwietnia 2016 r. w żadnym punkcie nie wyjaśnił na czym miałoby polegać naruszenie jego interesu prawnego w związku z podjęciem przedmiotowej uchwały, a zwłaszcza nie wskazał na własny, indywidualny i konkretny interes albo uprawnienie oraz nie wykazał, iż przedmiotowa uchwała powoduje ograniczenie lub pozbawienie uprawnień wynikających z przysługującego mu prawa. Z kolei, na podstawie art. 57a p.p.s.a. sąd administracyjny obowiązany jest odrzucić skargę w wypadku, gdy skarżący nie wykazał, że zaskarżona uchwała narusza jego interes prawny. Dodatkowo należy wskazać, iż przy ocenie, czy skarżący wykazał naruszenie jego interesu prawnego należy wziąć także pod uwagę charakter prawny skarżonej uchwały. Skoro, jak wskazano wyżej, studium jest aktem wewnętrznym, wiążącym wyłącznie organy gminy przy opracowywaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, to w przeciwieństwie do aktów prawa miejscowego, które bez wątpienia mogą kształtować prawa i obowiązki mieszkańców lokalnej społeczności, charakter norm w nim zawartych z zasady nie oddziałuje bezpośrednio na sferę praw i obowiązków podmiotów stojących na zewnątrz administracji publicznej. Zaskarżona uchwała zawiera niewątpliwie normy o charakterze kierunkowym lub programowym, ustalając pewien kierunek, „zasadę” dla działania rady gminy na etapie opracowywania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i co do zasady nie kształtuje sytuacji prawnej właścicieli nieruchomości. Nie można wobec tego przyjąć, że studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest aktem, który wywołuje skutki tożsame z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego.
Niezależnie od powyższego należy zauważyć, że w art. 11 u.p.z.p. określone obowiązki organu wykonawczego gminy wynikające z podjęcia przez radę gminy uchwały o przystąpieniu do sporządzania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Kolejność czynności ustanowiona w art. 11 jest celowa, a jej naruszenie może prowadzić do stwierdzenia nieważności uchwały w sprawie przyjęcia studium. Zgodnie z art. 11 u.p.z.p., wójt, burmistrz albo prezydent miasta, po podjęciu przez radę gminy uchwały o przystąpieniu do sporządzania studium m. in.:
1. ogłasza o wyłożeniu projektu studium do publicznego wglądu na okres co najmniej 7 dni przed dniem wyłożenia i wykłada ten projekt do publicznego wglądu oraz publikuje na stronach internetowych urzędu gminy na okres co najmniej 21 dni oraz organizuje w tym czasie dyskusję publiczną nad przyjętymi w tym projekcie studium rozwiązaniami (pkt 10 art. 11 u.p.z.p.),
2. następnie wyznacza w ogłoszeniu termin, w którym osoby prawne i fizyczne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej mogą wnosić uwagi dotyczące projektu studium, nie krótszy niż 21 dni od dnia zakończenia okresu wyłożenia studium (pkt 11 art. 11 u.p.z.p.),
3. a w konsekwencji przedstawia radzie gminy do uchwalenia projekt studium wraz z listą nieuwzględnionych uwag (pkt 12 art. 11 u.p.z.p.).
Ponadto, zgodnie z art. 12 ust. 1 u.p.z.p. rada gminy, przyjmując studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, rozstrzyga jednocześnie o sposobie rozpatrzenia uwag, o których mowa w art. 11 pkt 12 u.p.z.p. W orzecznictwie sądów administracyjnych przyjęto, że rozstrzygnięcie o sposobie rozpatrzenia uwag może nastąpić w uchwale przyjmującej studium lub w uchwale poprzedzającej tę uchwałę. Istotne jest, co wyraził Naczelny Sąd Administracyjny m.in. w wyroku z dnia 20 kwietnia 2010 roku, że rozstrzygnięcie o sposobie rozpatrzenia uwag do projektu studium musi mieć charakter merytoryczny; rada gminy musi ocenić zasadność wniesionej uwagi, czego efektem będzie jej uwzględnienie lub odrzucenie (nieuwzględnienie) (wyrok NSA z dnia 20 kwietnia 2010 roku w sprawie o sygn. akt II OSK 337/10, LEX nr 599397). Rozstrzygając, co do sposobu rozpatrzenia uwag – niezależnie od tego, czy nastąpi to w jednym głosowaniu dotyczącym również studium, czy też w odrębnej uchwale, podjętej przed uchwałą w sprawie studium – rada musi opowiedzieć się, czy uwagi uwzględnia, czy też nie. Natomiast należy zauważyć, że w przedmiotowej sprawie rozpoznane zostały wszelkie złożone uwagi odnośnie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, w tym uwagi dot. nieruchomości …*)
Wobec powyższego, w niniejszej sprawie brak podstaw do przychylenia się przez Radę Miejską w Gryfinie do wezwania do usunięcia naruszenia prawa wystosowanego przez … *) do Rady Miejskiej w Gryfinie poprzez uchylenie lub przekazanie projektu uchwały nr XX/184/16 Rady Miejskiej w Gryfinie z dnia 31 marca 2016 roku do ponownego przeanalizowania. Na marginesie należy jedynie zaznaczyć, iż skoro uchwała nr XX/184/16 została już podjęta to Rada Miejska w Gryfinie nie może zająć się sprawą ponownie, chyba że w trybie uchylenia, bądź zmiany przedmiotowej uchwały.
Uzupełniająco należy wskazać, iż zgodnie z art. 28 ust.. 1 u.p.z.p. naruszenie zasad sporządzania studium lub planu miejscowego, istotne naruszenie trybu ich sporządzania, a także naruszenie właściwości organów w tym zakresie, powodują nieważność uchwały rady gminy w całości lub części. O nieważności uchwały lub zarządzenia w całości lub w części orzeka organ nadzoru w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia doręczenia uchwały lub zarządzenia. Jednakże, niezależnie od powyższego, na podstawie art. 101 ust. 1 u.s.g., każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może – po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia – zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego. Mając na uwadze powyższe należy wskazać, iż skoro nieważności uchwały o uchwaleniu zmian studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Gryfino – w obrębie 5 miasta Gryfino nie dopatrzył się organ nadzoru, to zarzuty … *) mogą zostać ewentualnie rozpatrzone przez sąd administracyjny w toku postępowania zainicjowanego na skutek wniesienia przez niego skargi na podstawie art. 101 ust. 1 u.s.g.
*) – wyłączenie jawności w zakresie danych osobowych na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej. Jawność wyłączyła Alicja Kowalska – Kierownik Biura Obsługi Rady.